Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

 
 

---

307 
21 – Masala 
Rejalashtirilgan yil uchun bir o’rtacha ro’yxatdagi ishchining ish vaqti 
balansini tuzing. Reja yilidagi kalendar kunlar soni 365 kun bayram kunlari soni 8, 
dam olish kunlari soni 99 kun. 
Bir ishchiga xisoblangan kunlik uzilishlar: navbatdagi ta’til – 15 kun, dekret 
ta’til - 2 kun, davlat ishlarini bajarish - 1 kunni tashkil etadi. 
 
Ish haqi fondini rejalashtirish 
 
1 – Masala 
Korxona yillik ish haqi fondini 85100 so’m miqdorda rejalashtirgan. Ish haqi 
fondiga haqiqiy sarflar 85770 ming so’mni tashkil etgan bo’lsa, ish haqi fondining 
mutloq va nisbiy iqtisodi (ortiqcha sarfi)ni aniqlang. Ish haqi fondiga mablag’lar 
normativi 0,5 ga teng. 
Yechish: 
Joriy yilda ish haqi fondining mutlaq ortiqcha sarfi quyidagiga teng: 
857700 – 85100 = + 670 so’m 
Ish haqi fondining nisbiy iqtisodi: so’m 
Yoki: 
a) 4 * 0,5 = 2foiz 
b) * 2 = 1702 ming so’m 
v)85100 + 1702 = 86802 ming so’m 
g)85770 – 86802 = – 1032 ming so’m 
 
2 – Masala 
Ish haqi fondini mahsulot ishlab chiqarish hajmining o’zgarishi, xodimlar 
soni indeksining va o’rtacha ish haqining o’zgarishi asosida ham rejalashtirish 
mumkin. 
Hisobot yilida mahsulot hajmi 10 mln so’m bo’lib, IXF-2 mln so’mni tashkil 
etgan. Reja bo’yicha mahsulot hajmini mehnat unumdorligining 7.5 foizga o’sishi 

---

308 
sharoitida 8 foizga oshirish ko’zda tutiladi. Bunda o’rtacha ish haqining o’sishi 3 
foizni tashkil etishi rejalashtirilgan. Hisoblarni ikki usul bilan amalga oshirish 
mumkin: 
1-usul: ish haqining o’sish indeksi: IXF=J
i/x
*(J
a
/J
m/u
) =1.03*(1.08/1.075) =1.0347 
2-usul: ish haqining ishlab chiqarilgan mahsulotdagi ulushi 20 foiz, u mehnat 
unumdorligi va ish haqi munosabatining o’sishi asosida o’zgarishi mumkin.
Reja davrida bu munosabat :1.035/1.075=0.958 ga teng bo’ladi. 
Reja davrida ish haqi ulushi: 20*0.958=19.16 ga teng bo’ladi.
U holda rejadagi ish haqi: (10 000*1.08*19.16)/100=2046 ming so’mni 
tashkil etadi. 
3 – Masala
Asosiy ishchilarning soatlik ish haqi fondi 98000 so’mni, oylik ish haqi 
fondi - 105000 so’mni, yillik mahsulot hajmi 10000 birlikni tashkil etadi. 
Qo’shimcha ish haqi miqdorini, qo’shimcha ish haqi fondini, birlik mahsulot 
uchun asosiy va qo’shimcha ish haqi miqdorini aniqlang.