С-С
p“=~~таГГ$Ь7kg,m
760(273 + f)
Bu ifodada V - piknometming hajmi, sm ’ Rx- havoning zichligi 1,29 kg/m3.
Tabiiy gazlar tarkibida namlik uch xil bo'hshi тшпкш :
foizli miqdordagi namligi
absolyut namligi
hajmiy namligi
Tabiiy gazlar tarkibidagi namlikning foizli miqdori energetika sohasida W harfi bilan ifodalanadi va standart t=20°C haroratda, 101,3 kPa bosimda, lm 3 hajmdagi qumq gaz tarkibidagi suv bug'inning gramm birligidagimiqdori bilan belgilanadi, g/m 3. Absolyut namligi esa lm 3 hajmdagi nam holatdagi gaz tarkibidagi suv bug‘i miqdori bilan belgilanadi va WG harfi bilan ifodalanadi. Laboratoriya sharoiuda gazlaming zichligi ham piknometr asbobi yordamida aniqlanadi. Hajmiy namligi esa Wh harfi bilan ifodalanib tarkibidagi suv bug'i hajmi bilan xarakterlanadi, m3/m 3.
86
Labaratoriya sharoitida tabiiy gazlar tarkibidagi namlikni aniqlash uchun m a’lum hajmdagi gaz og‘irligi oldindan tortilgan quruq holatdagi, suv molekulalami yutib oluvchi modda orqali o‘tkaziladi. Belgilangan miqdordagi gaz o‘tib boMishi bilan u moddaning og‘irligi qayta tortiladi. Moddaning dastlabki va keyingi ogMrliklari orasidagi farq shu gazning namlik jarajasini ko‘rsatadi. Hozirgi vaqtda gazni qayta ishlash korxonalarida bu sohada, aniqlash chegarasi xatoligi ±5% boMgan KIVGD turidagi kulonometrik nam oMehagichlar qo‘llanilmoqda.
Gazlar tarkibidagi namlik uning yutilishi natijasi bo‘yicha aniqlanganda namiik miqdori (g) quyidagi ifoda orqali hisoblanadi.
м I U J O
160 273+1
Bu ifodada m-namlik yutilgan moddaning og‘irligi ortishi, 2 V -- t va R ning o‘zgarmas qiymatlarida moddadan o‘tkazilgan gaz haimi, m~ R] - bug‘ining t°, haroratdagi parsial bosimi, mm simob ustuni.
Birxilturdagigazaralashmasinigyonishi
Oldindan aralashtirilgan bir turdagi aralashmani yonishi, aynan uning ichki kimyoviy reaksiyalari kinetikasiga bog‘liq boMadi, shuning uchun ham bunday yonish turi kinetik yonish deb nomlanadi.
Bir xil turli aralashmasini yonishi alanganing o ‘txona kamerasiga uzluksiz kirib kelayotgan yonuvehi aralashma fazasida tarqalishi bilan sodir boMadi. Yonuvehi arashmaning harakatlanishi xarakteriga ko‘ra lamenar va turbulent yonish turlariga boMinadi Laminar yonish jarayonida yondirgich vertikal tarizda o‘matgan boMib, ogMsh, ya’ni chetlanishlardan saqlash uchun mash’alaga bir turli aralashma berilyapti deb hisoblaymiz. Aralashmaning laminar harakatida uning tezligi yondirgich bo'ylab parabola ko‘rinishida tarqaladi. Analogik (o‘xshash) hollarda tezlikning tarqalishi yondirgichdan chiqishda ham davom etadi deb qaraladi. Bunday yondirgich devorlarida tezlik iuda
87
sekin va bu tezlik markaziy o'qqa tomon o‘zining maksimal qiymatiga ko‘tarilib boradi.
Yondirgich og'zida oqim tezligi alanganing normal tarqalish tezligiga tenglashadi va oqim periferasiga kirib keluvchi aralashmani uzluksiz yonishini ta’minlovchi yonuvchi doirani hosil qiladi. Tezlik kichik bo‘lgan yondirgich devorlaridan alanga chiqib keta olmaydi va devor orqali issiqlik almashinish hisobiga, bu joyda alangani tarqalish tezligi hamda oqim tezligi kichik bo‘ladi.
Yondirgich periferiyasidan chiqishdagi sekinlashgan harakat va yonuvchi gaz oqimini tashqariga diffuziyalanishi natijasida yonuvchi doira hosil bo'ladi. Birinchi borfanga “yonuvchi doira” tushunchasi L.N.Xitrin tomonidan kiritilgan.
Alanga tarqalishining oqim bilan birga oqim periferiyasidan markazga tomon kuchayib borishi natijasida oqimning ilgarilama o'qi yondirgich uchidan biroz oldinga chiqib turadi va konussimon mash’alani hosil qiladi. Alanga frontini tashkil etuvchi ingichka yonish zonasi, odatda och havorang ko'rinishda bo'ladi, Shuning uchun ham mash’ala fazasi yaxshi ajralib turadi.
в