Issiqlik texnikasi

t o ‘yingan bug‘ning elastikligi
deyiladi.
T o ‘yingan bug‘ning bosimi harorat k o ‘tarilishi bilan ortadi. H arorat 
q ancha yuqori b o ‘lsa, suyuqlikning sh u n c h a k o ‘p molekulalari gaz fazaga 
o ‘tadi va bug‘ning muvozanat topgandagi zichligi, binobarin, bosimi 
shunchalik katta b o ‘ladi. Suyuqlikka tegib turgan va uning ustidagi 
b o ‘shliqni t o ‘yintiradigan b u g ‘ -
t o ‘yingan nam bug‘ 
deyiladi.
T o ‘yingan nam bug
4
— b u g ‘ bilan ju d a mayda suv tom chilarining 
aralashmasidir. Bug‘dagi suyuqlik zarralarining miqdori b u g ‘ning quruq 
yoki namlik darajasini belgilaydi.
Agar suyuqlik o ‘zgarmas bosim da isitilsa, uning molekulalarining
51
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b arc h a hajm b o ‘yicha harakat tezligi ortadi va b u g ‘ hosil b o l i s h i
kuchayadi. Bug' hosil boMadigan bosimga q a t ’iy muvofiq keladigan 
muayyan haroratda bugManish jarayoni qaynash jarayoniga aylanadi.
Qaynash. 
Suyuqlikning faqat erkin sirtidan emas, balki butun hajmi 
b o ‘yicha intensiv ravishda bug‘ga aylanishi va bug‘ pufakchalarining tez 
hosil b o ‘lishi va k o ‘payib borishi — 
qaynash 
deb ataladi.
Qaynash sodir b o ‘ladigan harorat va bosim bir-biriga bo g ‘liqdir. Ular 
t o ‘yinish harorati 
tm
va 
to ‘yinish bosimi 
pm
deb ataladi.
H arorat va bosimi t o ‘yinish bosimi va haroratiga teng, lekin tarkibida 
suv zarralari b o ‘lmagan bug‘— 
quruq to ‘yingan bug4, 
deb ataladi.
T o‘yingan bug‘ning bug4 saqlami. 
Bug‘ hosil b o ‘lish jarayonida nam
b u g ‘ mikdori kabi quruq bu g ‘ning miqdori h am
0
dan 
1
gacha o ‘zgarishi 
m um kin.
Agar 1 kg bug‘da 
X
kg quruq b u g ‘ va (1-Л) kg nam b o ‘lsa, 
X —
kattalik bug‘ saqlami yoki bug‘ning