Issiqlik texnikasi
Yüklə 55,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I B O ‘LIM . TEXNIKAVIY T E R M O D IN A M IK A I B O B . U M U M I Y M A ’L U M O T L A R l - § . T erm odinam ik uslubning a so siy x u su siy atlari
|
Lisulida u za tila d i.
Har bir texnologik jarayonlarning bajarilishida issiqlik www.ziyouz.com kutubxonasi energetik qurilmalari qollaniladi. Issiqlik energetik qurilmalari energiyani bir turdan ikkinchi turga aylantirib beradi. Issiqlik texnikasini o'rganish jarayonida aniq masalalarni hisoblash, ifodalarni keltirib chiqarish va ular orasidagi bogManishlarni aniqlashda matematika fanining o'rni kattadir. Jismlarni, hodisalar va jarayonlarni o ‘rganishda, tahlil qilishda fizika va kimyo fani b o ‘yicha bilimlar talab etiladi. Issiqlik texnikasi fanidan olingan bilimlar faqat fan-texnika taraqqiyoti uchun zarur bo‘libgina qolmay, balki ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot qurish, mustaqil Respublikamiz ravnaqi uchun intellektual saviyasi keng, axloq-odobli barkamol insonni tarbiyalashga ham o ‘z hissasini q o ‘shadi. 4 www.ziyouz.com kutubxonasi I B O ‘LIM . TEXNIKAVIY T E R M O D IN A M IK A I B O B . U M U M I Y M A ’L U M O T L A R l - § . T erm odinam ik uslubning a so siy x u su siy atlari M a ’lumki, energiya almashinish jarayonlari m uhitdagi holatlar bilan bog‘liq holda ro ‘y beradi. Term odinamika — fizik, kimyoviv va texnik term odinam ika qismlariga boMinadi. Term odinam ikaning konkret holatlardagi um u m iy uslublar, qoidalar, fizik xossalarga xos b o ‘lgan jarayonlarni o ‘rgatadigan qismi um um iy fizik term odinam ika deyiladi. Ishtirok etuvchi jism ning kimyoviy xossalari o ‘zgarishini, ulardagi issiqlik alm ashinishini o ‘rgatadigan qismi kimyoviy te rm o d in a m ik a deyiladi. Texnik term odinam ika esa issiqlik miqdori bajarilgan ishga o ‘tishdagi qonun-qoidalarni issiqlik texnikasiga tatbiq qilish, y a ’ni issiqlik dvigatellari va sovitish mashinalari nazariyasi bilan shug‘ullanishdir. T erm odinam ikani o ‘rganishda va uning konkret masalalarini tahlil qilishga qaratilganda tabiiy fanlarda qabul qilingan bir hodisaning uslubi ikkinchisidan farq qilishiga e'tib o r berish kerak b o ‘ladi. Term odinam ik uslubning xususiyatlaridan quyidagilarni asosiysi deb hisoblasak boMadi. 1. T erm o d in a m ik uslub k o ‘plab tajriba materiallarini tahlil qilish d a v o m i d a y ig ‘ilgan q o n u n i y a t l a r n i ifo d a la sh n a tija s id a tu z ilg a n . Keyinchalik bu natijalar term odinam ikaning uchta qonuni sifatida yuzaga keldi. T erm odinam ikaning I qonuni energiyani saqlash va uning bir turdan ikkinchi turga o ‘tishi qonuni asosida yaratildi. T erm odinam ikaning II qonuni esa energiya almashuvi jarayonlarini bajarish y o ‘nalishlari o ‘zgarishlarini o'rgatadi. Bu qonunga binoan abadiy dvigatel yaratib b o ‘lmaydi. T erm odinam ikaning III qonuni esa jism ning mutlaq nol haroratga intilishdagi holatini tushuntirib beradi. 2. Turli xil b o g ‘lanishlardagi energiya alm ash in ish ja ra y o n la rin i izohlashda faqat shunday fizik tu sh u n ch ala r va kattaliklar ishlatiladiki, ular materialning mikroskopik (molekulyar) tuzilishiga bog‘liq b o ‘lmagan tushunchalarning m a ’nosi hisoblanadi. Bu kattaliklar yoki o ‘lchanadi yoki o ‘lchangan kattaliklar bo'y ich a hisoblanadi. U lar katta sondagi jismning mikroskopik b o ‘lakchalari t a ’siri natijalarini xarakterlaydi. Ushbu 5 www.ziyouz.com kutubxonasi kattaliklar makroskopik, fenolinologik yoki term odinam ik kattaliklar deb ataladi, ular mikroskopik kattaliklardan farqli o'laroq alohida molekulalar. atom lar va boshqa boMakchalar holati ni xarakterlaydi. XIX asr oxirida statistik te rm o d in a m ik a rivojlandi. Bu statistik fizikaning bir qismi hisoblanadi. Statistik term odinm am ikada makroskopik jism xossalari jism e le m e n ta r boMaklardan tuzilganligining konkret k o ‘rinishi asosida hisoblanadi. Yüklə 55,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|