Iyod sovitish tizimi

S ovitish tizimi elementlarining tuzilishiRadiator (10.3-rasm, a) yuqorigi bak (G’), pastki bak (6) va o'zak (5) dan iborat bo'lib, suvning issig'ini trubkalar devori orqali havoga tarqatib suvni sovitadi. O'zak bir necha qator jez quvur va plastinalardan vig'iladi.Trubkalar qirqimi yumaloq yoki cho'ziqroq (10.3-rasm, b) bo'ladi; Sovish sirtini oshirish va trubkalar mustahkamroq bo'lishi uchun ularga yupqa jez plastinalar (8) kirgizilib kavsharlab qo'yiladi. Ba’zan har qaysi trubkaga qovurg'ali jez lenta (9) o'raladi (10.3-rasm, e).Lenta trubkali radiatorning (10.3-rasm, d) sovituvchi sirti kattaroq bo'ladi.Radiator o'zagi baklarga boltlar bilan mahkamlanadi yoki kavsharlanadi.Radiatorning suv quyiladigan bo'g'zi tiqin (2) bilan berkitiladi. Pastki bakida suv bo'shatib olinadigan krani (4) bor. Yuqori pastki (5) qisqa quvurlar radiatoriga (7)

10.3-rasm.Radiator va uning trubkalari: a - radiator; b -cho'zinchoq qirqimli, d -lentali, e - qovurg‘ali jez lentao‘ralgan trubkalar; 1- yuqorigi bak; 2 - tiqin; 3 - o‘zak; 4 - bo‘shatibolish jo'mragi; 5 - pastki kalta quvur; 6- pastki bak; 7 - yuqorigi kaltaquvur; 8 - jez plastinalar; 9- qovurg'ali jez lenta

motor kallagining va blokining suv g‘iloflariga biriktiradi. Yopiq sovitish tizimi radiatorining tiqinida (10.4-rasm) bug‘-havo klapani boladi. Bunday tiqin jips yopilib, suvning qaynash harorati 106— 108°C gacha oshiriladi. Radiatordagi ortiqcha bosim 0,02 — 0,03MPa ga yetganda bosim kuchi prujina (5) ning kuchini yengib, bug‘klapani (7) ochiladi va ortiqcha bug' quvurcha (4) orqali atmosferaga chiqadi (10.4-rasm, b). Havo klapani (2) ning kuchsiz prujinasi (3) atmosfera bosimi ta'siridan ochilib, quvurcha (4) orqali tashqaridan havo kiradi (10.4-rasm, a). Bu klapan yuqorigi bakdagi bosim atmosfera bosimidan 0,01—0,04 MPa kamayganda ochiladi. Ventilator (10.5-rasm) havo oqimi hosil qiladi.Ventilator gupchak (2) ga mahkamlangan to itta yoki oltita parrak (7) dan iborat. Gupchaksuv nasosi korpusi (7) ga o‘rnatilib, ikkita sharikli podshipnikda aylanadi.Gupchak shkivi bitta yoki ikkita ponasimon qirqimli tasma (3) bilan aylantiriladi. Ventilator tasmasi kronshteyn (9) ga ornatilgan taranglovchi rolik (10) ni burib yoki ventilator shkivi o'rnatilgan kronshteynni ko'tarib taranglanadi. Ko'pincha ventilator va generator bir tasma bilan tirsakli valdan harakatga keltirilib, tasma generatori burib qo'yish bilan taranglanadi.
S uv nasosi sovitish tizimida suvni majburan harakatga keltiradi. Traktor va avtomobil motorlarida, asosan, markazdan qochirma tipdagi suv nasosi qo‘llaniladi. Suv nasosi (10.6-rasm) motorning blok-karteri (8) ga mahkamlangan