Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

v a g o n v a refjirator k em a la rn in g qurilishidadir. X X -a sr d a k o ’p s a n o a t Y evrop a,
A m erik a v a A v straliya d avlatin in g a v to m o b illa sh u v i q ish lo q x o ’jaligi ferm alarin in g
ix tis o s la s h u v ig a olib k eldi. H ozirgi k u nd a te z y o m o n b o ’la d ig a n m a h su lo tla r ,
g u lla r v a d e n g iz m a h s u lo tla r in i S h im o liy A m e rik a v a g ’a rb iy Y e v r o p a g a t e z
y e t k a z i s h u c h u n a v i a t r a n s p o r t d a n f o y d a l a n i l a d i . F a n - t e x n ik a n i q i s h l o q
x o ’jalig id a g i inq ilob uni m o d e r n iza tsiy a la sh tir ish v a s a n o a tla s h tir ish a g r o s a n o a t
k o m p le k s i bilan b o g ’lqdir. A S K 3 bir-biriga qattiq b o g ’liq b o ’lg a n b lim lard an
iboratdir: 1) q ish lo q x jaligi u ch u n m a sh in a , 2 ) q ish lo q x jaligi m ah su lotlarin i
ish la b c h iq a rish , 3) is t e ’m o lg a tayyor b  lg a n q a y ta is h la s h tran sp ortid an iboratdir.
P ostin d u strial davltlardagi A S K ko’rsatkichlari 1:2:7 g a te n g . R ivojlanish ning
har xil b o sq ich la rid a b  lg a n davlatiard a e s a bu k rsatkich 2 g a te n g . R ivojlangan
d a v la tla rd a hali a s k u m u m a n y  lg a q  y ilm a g a n . Lekin, ja h o n b ozori borligi
rivojlan m agan d avlatlarga taalluqlidir, sh u n in g u ch u n davlatlar  z nazoratini y  lg a
q  y g a n . A s o s iy in te g r a ts iy a p a r r a n d a c h ilik d a , s u t x  ja lig id a , s h a k a r is h la b
c h i q a r is h d a n o n m a h s u lo t la r i, s a b z a v o t l a r , m e v a la r , k o f e , k a k a o , c h o y
m a h su lo tla rig a ix tis o s la s h g a n . Q ish lo q xjaligi iq tiso d n in g kapital s ig ’imi katta,
sh u bilan birga m aterial, e n e rg e tik v a fan s ig ’imi katta ta r m o q g a aylan ib b o rm o q d a .