Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

lar x a lq a r o s a v d o - s o t i q d a n a f a q a t k o ’p g in a d a v la tla r n in g ijtim o iy -iq tis o d iy
h o la tig a t a ’sir e ta d i, balki g lo b a l x arajatlarga e g a blib, ja h o n d a bu tu n r es u r s
holatini b elgilayd i. B orish qiyin b  lg a n rayonlard a g e o lo g ik qidirish ishlari k u ch a y -
tirilm oqda, resu rsla rn i s a q la y o la d ig a n te x n o lo g o y a la r v a ikkinchi m arta b  la-
d ig a n x o m a s h y o d a n fo y d a la n is h u slu b i q o ’llab k e lin m o q d a , m u q o b il e n e r g e -
tika m a n b a la rid a n fo y d a la n ilm o q d a v a h.k. Bu harakatlar m in eral resu rsla rin in g
ya q in k ela ja k d a y  q o lis h h a q id a g i fikrlami o ’zg a rtirish g a olib keldi.
“Zaxiralar” tu s h u n c h a si a n c h a  zgaru vch an . Ularning miqdori fan v a texnika
ta r a q q iy o ti j a r a y o n id a  z g a r a d i, s h u ju m la d a n y a n g i, q a z is h q iyin b o ’lg a n
qazilm alam i, konlarda b arch a qidirish v a tayyoriash shilarini olib borish. Ko’pgin a
rivojlanayotgan davlatlar uch u n m ineral resurslar zaxiralari kam oY gan ilgan hududlar
uch u n x o s narsa. F a q a t 50-yillardan b o s h la n g a n davr ichida ja h o n d a topilgan foydali
qazilm alar zaxiraning 8 0 foizi rivojlanayotgan davlatlarga t g ’ri keladi.
K on tin en tal s h e lf b a g ’rida (n e ft v a g a z k on larid an ta sh q a r i) k o ’p lab turli
m e ta lla m in g s a n o a ti t o ’p lam i bir jo y d a y ig ’ilgan A vstraliya, K a n a d a , A Q S H , Chili,
Y ap o n iy a v a b o s h q a m a m la k a tla rn in g qirg’oq larid a tem ir, m is, nikel, q a la y v a
b o s h q a m in e r a lla r q a z ib c h iq a r is h u c h u n d e n g i z s h a x t a la r i is h l a m o q d a .
M uhim laridan biri M a ia y z iy a , M y a n m a , In d o n e z iy a , T ailan d q irg’o g ’id a q a la y