Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

in so n iy a tn in g x jalik faoliyati tabiiy r esu r sla rd a n in te n siv fo y d a la n is h , chiqindilar-
n in g u lk a n m iq y o s - m a n a bu p la n e t a m iz n in g im k o n iy a tla ri: u n in g r e s u r s
sa lo h iy a ti a tm o s fe r a , daryo, d e n g iz , o k e a n la r n in g  z- zin i to z a la s h qobiliyati
q a r a m a -q a r sh ilig in i k o ’rsatib turibdi.
Tabiiy lan d sh aftlam i a n tro p o g en  zgarishlari oxirgi 5 0 yil ichida jud a aktiv olib
borilar edi, sh u n in g u ch u n Yerda o d a m n in g qli y e tm a g a n deyarli katta hududlar
qolm adi. Yer sh arid a quruqlikning yarm iga yaqinini xilma-xil tab iiy-antropogen tuzim
tashkil qiladi - dehq onchilik, o ’tloqlar,  rm on xjaligi v a boshq alar.
Ekologik xavf: ayrim ko’rsatkichlar va umumiy tanglik
H ar kungi ish la r bilan b a n d b  lg a n in s o n atro fid a g i m u h itd a a s t a - s e k in
t o ’p la n a y o tg a n siljish la rn i o d a td a k o ’rm aydi y ok i a h a m iy a t b e r m a y d i. A m m o
m a ’lumki, s o n s ifa tg a a y la n a d i, t o ’p la n a y o tg a n siljish lar fa lo k a tg a olib k ela d i.
Biroq, fa lo k a tla r m u h itn i ta n g lik h o la tin in g ayrim k o ’rsatk ich lari v a in s o n n in g
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

u n g a m u n o sa b a ti oxirgi o ’n yilliklarda o d a m la r b o r g a n sari bu h aq iq atn i tu s h u n a
b o s h la y d ila r : i n s o n i y a t m u h itn i p u x ta n a z o r a t q ilis h i (m o n ito r in g ), o ’z a r o
m u n o s a b a tla m in g b a r c h a q o id a la r ig a rioya qilishi kerak.
E k o lo g ik ta n g lik la r v a fa lo k a tla r ikki tu rg a ajratiladi: 1) ta b iiy ja r a y o n la r
o q i b a t i d a y u z a g a k e l g a n ; 2 ) m a q s a d g a m u v o f iq r a v is h d a t a b i a t d a n