Java 2se dasturlash tili

 
Klass a’zolari va metodlarni ko’rinilishi 
Obyektlarga ixtisoslashgan dezaynni asosiy xususiyatlaridan biri bu ma’lumotni berkitish, 
ya’ni enkapsulyatsiya xisoblanadi. Enkapsulyatsiyaning asosiy maqsadi bu obyekt 
o’zgaruvchilarini tashqi obyektlarni to’g’ridan to’g’ri murojaatidan berkitish xisoblanadi. Bu 
bilan obyekt o’zgaruvchilariga noto’g’ri qiymatlarni berilishi oldi olinadi. Masalan, 
Avtomobil
obyektini 
tezlik
o’zgaruvchisiga manfiy qiymat berilishi. Enkapsulyatsiyaning yana bir afzalligi 
bu obyekt bajaradigan amallarini qay tarzda bajarilishini berkitishdir. Masalan, 
Telefon
obyekti 
aloqaniUrnatish()
metodi yordamida tarmoq orqali aloqani o’rnatsa, ushbu metod qay tarzda 
aloqani o’rnatishi (ya’ni qanday tarmoqda, qaysi tarmoq protokolini qo’llab, ma’lumotlarni qay 
tarzda uzatib) tashqi muxitdan berkitiladi. Boshqa obyektlar 
Telefon
obyekti yordamida aloqa 
o’natishi uchun 
aloqaniUrnatish()
metodini chaqirishi lozim xolos. 
Obyekt a’zolarini boshqa obyektlardan yashirish uchun o’zgartiruvchilar qo’llaniladi. Java 
dasturlash tilida to’rt turdagi o’zgartiruvchilar qo’llaniladi, bular: 
1. 
private
2. o’zgartiruvchisiz (default) 
3. 
protected
4. 
public
private
o’zgartiruvchisi klass a’zosini boshqa klasslarga ko’rinmaydigan qilib qo’yadi. 
private
o’zgartiruvchili klass a’zosiga faqatgina ushbu klassni boshqa a’zolari murojaat qilishi 
mumkin. 
O’zgartiruvchisi bo’lmagan klass a’zosi klass joylashgan o’ramning boshqa klasslariga 
ko’rinadi. Ya’ni bunday klass a’zosiga murojaat qila olish uchun klasslar bir o’ramda bo’lishi 
lozim. 
protected
o’zgartiruvchisi klass a’zosini boshqa o’ramda joylashgan ushbu klassni ostki 
klassiga va klass joylashgan o’ramning boshqa klasslariga ko’rinarli qiladi. 

---

public
o’zgartiruvchisi klass a’zosini barcha klasslarga ko’rinarli qiladi.
Quyidagi rasmda klass a’zolarini o’zgartiruvchisiga qarab ko’rinilish darajasi keltirilgan. 
Klass a’zolarining o’zgartiruvchilari va ularning a’zo ko’rinilishiga ta’siri 
Object