Jismoniy tarbiya

Mavzu:Gigiyenik omillarning ahamiyati
Reja:
1. Jismoniy tarbiya, uning sog`lom avlodni shakllantirishdagi tutgan o’rni.
2. Gigienik tarbiya, uning yoshlar tarbiyasidagi roli.
3. Sog`lom turmush tarzi to`g`risida tushuncha.
4.O`quvchilarni kasbga yo`naltirishda vrachlarning tutgan o`rni.
5. Sog`lom turmush tarzining asosiy e`lementlari va xavf omillar.

Respublikamiz mutsaqillikka e`rishgandan keyin sog`lom avlodninng shaklanishiga katta e``tibor berib kelmoqda. Sog`lom avlodning shakllanishidagi e`ng asosiy amillardan biri bu yoshlarning jismoniy tarbiyasi. Jismoniy tarbiya umumiy tarbiyaning ajralmas qismidir, u yoshlarni hamma tomonlama ahloqiy, ruxiy tetiklikda tarbiyalashga yordam beradi.

Jismoniy tarbiya natijasig`bu o`z navbatida umumiy madaniyatning bir qismi hisoblanadi. Hozirgi yoshlarni zamon talabidagi ma`rifatli, ma`naviyatli qilib tarbiyalashning e`ng asosiy e`lementlaridan biri, bu jismoniy tarbiyadir.
K.Marksning fikricha umumiy tarbiya- I/ aqliy,jismoniy va texnik tarbiyadan iborat.
Jismoniy tarbiyaning asosiy maqsadi o`suvchi organizmning barcha a`zolarining sog`lom o`sishini ta`minlash hamda aqliy va jismoniy mehnatga,ayniqsa yigitlarni Vatan himoyasiga tayyorlashdir.
Biz yoshlarga jismoniy tarbiyaning moxiyatini “Alpomish, Go`r-o`g`li Paxlavon Maxmud va boshqa polvonlar siymosida misollar keltirib tushuntirib amalga oshirsak maqsadga muvofiq bo`ladi.
Abu Ali Ibn ham inson fazilatlaridan bir nechasini ko`rsatadi:
-Jasurlik –biror ishni bajarishda kishining jasurligi,chidamliligi,inson boshiga tushgan yomonlikni to`xtatib turuvchi quvvat.
-Aqllilik –biror ishni bajarishda shoshma shosharlik qilish dan saqlovchi quvvat.
-Ziyraqlik-sezgi bergan narsalarning haqiqiy ma`nosini tezlik bilan tushunishga yordam beruvchi quvvat.
A.Navoiyning “Farxod va SHirin” dotsoni misolida ko`rsak ham Farxod aqliy tarbiya bilangina cheklanmasdan jismoniy va harbiy mashqlar bilan shug`ullanganligini ko`rsatadi.
A.Avloniyning aytishicha Sog`lom fikr, yaxshi axloq va ilm ma`rifatga e`ga bo`lmoq uchun ham badanni tarbiya qilmoq zarur deydi.....
Kimki sog`lom badanga e`ga bo`lsa,uning ishi kamchiliksiz, fikrlashi yaxshi,jismoniy va ruxiy tetik, mehnati unumli bo`ladi.
Demak insonning aqliy, axloqiy va jismoniy kamoloti tariximizning hamma bosqichlarida ulug`langan va qadrlangan.
Jismoniy tarbiya birinchi navbatda salomatlikni mutsahkamlaydi,ish qobilichtini oshiradi,umrni o`zaytiradi,qaddi qomatni tetik qiladi,kuch quvvat beradi va x.
SHunday e`kan yoshlarni jismoniy baquvvat qilib tarbiyalash bu bitta ota-ona, maktabning ishi e`mas, umumdavlat muammosi sanaladi,buni hal qilish uchun kompleks yondoshilsa maqsadga muvofiq bo`ladi.
Jismoniy tarbiya mazmuni-jismoniy kamolat, jismoniy holat diagnotsikasi,jismoniy tarbiya madaniyati, sport ishlari, jismoniy ma`lumot ishlarida ifodalanadi.
Pedagogikada jismoniy kamolat deganda insondagi jismoniy ma`lumotning o`sishi borasidagi ma`lumotlar,ya`ni oddiydan murakkablikkacha tomon bo`ladigan o`zgarishlar tushuniladi.
Jismoniy etuklik deganda-badanning tashqi ko`rinishidagi garmoniya go`zallik shakli, jimoniy sifatlarining yuqori darajada kamolati tushuniladi.
Jismoniy madaniyat-jismoniy tarbiyaning tarkibiy qismi va uning mazmuniga quyidagilar kiradi:

1. 
   Inson a`zolarining tuzilishi va ularning funktsional kamolati.
   
2. 
   O`quvchilarni sog`ligini mutsahkamlash.
   
3. 
   Gigiena qoidalariga ko`nikish.
   
4. 
   O`quvchini har tomonlama maxoratini oshirish.
   
5. 
   Bo`lajak ishchi-xizmatchilarni jismoniy va fiziologik sifatlarini shakllantirish.
   
6. 
   O`quvchilarda jismoniy va yosh xususiyatlari uchun sharoit yaratish.
   
7. 
   O`quvchining iroda, chidamlilik,qat`iyan intizom, do`tslik hissini kamol toptirish.
   
8. 
   SHaxsiy jismoniy qobiliyatlarini tarbiyalash.
   

Jismoniy-sport ishlari yoki oddiy kafedralari,klublari,guruxlar,musobaqalarda namoyon bo`ladi.
Jismoniy tarbiya mazmunida “jismoniy mehnat”,Jismoniy jazo”degan tushunchalar ham uchrab turadi.
-jismoniy mehnat aqliy mehnatdan farqli o`laroq,insondan jismoniy kuch,mashq talab e`tadi.
-jismoniy ta`sir- bu inson badaniga biror bir buyum bilan yoki insonlar tomonidan ta`sir ko`rsatish./qo`l,oyoq va b/
-jismoniy jazo-o`quvchilarning xulqiy kamchiligini yoki noaxloqiy xatti harakatini bartaraf e`tish maqsadida qo`llaniladi.Ochlik e``lon qilish ham jismoniy jazoga kiradi.Bizda bu bekor e`tilagn.