Jismoniy tarbiya va sport

QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI


JISMONIY MADANIYAT FAKUL’TETI

“JISMONIY TARBIYA VA SPORT”

KAFEDRASI


SPORT MAHORATINI OSHIRISH
Fanidan
Ma’ruzalar matni


Tuzuvchi: Katta o‘qituvchi: A.Hazratqulov`
Sh/Ro’ziev

Qarshi 2020-2021 o‘quv yili.


1-MA’RUZA
VOLEYBOL O'YINIDA TAYYORGARLIK TURLARINING O'RNI VA AHAMIYATI
REJA:
KIRISH
I. BOB. VOLEYBOL О‘YININING TEXNIKASI VA TAKTIKASINI О‘RGATISH
1.1. Jismoniy tarbiya tizimida voleybol о‘yining tutgan о‘rni
1.2. Voleybol о‘yini texnikasini о‘rgatishda harakatli о‘yinlardan foydalanish
1.3. Voleybolchining tezkorligi
II. BOB. VOLEYBOLDA O’YIN QOIDALARI
2.1. Voleybolchining tezkorligi

Voleybol jamoasi o`yin turlariga mansub bo’lib , o`yinda ikki jamoaar birida 6 kishi bo’lishi shart. Zahiradagi o`yinchilar soni 2 tadan 6 tagacha bo’lish mumkin.

O`yinchilarning sport kiyimi – futbolka, trusi va shippak. O`yinchilarning yoshi va jinsiga qarab to’rning balandligi quyidagicha:
Qizlar: 13-14 yoshdagilar uchun 2m 10 sm
Ayollar: 17-18 va undan katta yoshdagilar uchun 2m 24 sm
O’gil bolalar: 13- 14 yoshdagilar uchun 2m 20 sm
15-16 yoshdagilar uchun 2m 35 sm
Erkaklar:17-18 va undan katta yoshdagilar uchun 2m 43sm.
O`yin uch yoki besh partiyadan iborat bo’lib, har bir partiyada 15 ochkogacha davom etadi. Agar ochkolar 15:15 bo’lsa, o’yin 17 ochkogacha davom etadi. So’ngi partiyada (3 va 5) da o`yin hisobi «taymberd» asosida olib boriladi. Ya‘ni o`yindagi har bir harakat natijasiga qarab to’pni o`yinga kiritish huquqi qaysi jamoada bo’lishidan qatiy nazar jamoaga mag’lubiyat yoki g’alaba keltirishi mumkin. Hal qiluvchi partiyada o`yin 2 ochko farq qilguncha davom etadi: o`yin jarayonida texnik malakalarni bajarishdagi xatolar:
- To’pni o`yinga kiritishda: agar irg`itilmasdan to’gridan- to’gri «qo`ldan» urilsa;
- To’pni o`yinga kiritishda belgilangan chegara chiziqlarini bosish, to’p irgitilsayu, lekin urilishmasdan tanaga tegsa va hakozo;
- To’pni uzatishda: to’p kaftga tegsa ilib olinsa, ikki qo’l ketma – ket yoki ham tanaga ham qo’lga tegsa va hokazo;

- Zarba berishda: tana va tana qismlarini to’rga tegib ketishi (9-metrli belgilardan chegara oralig’ida) qo’nish vaqtida oyoq o’rta chiziqdan butunlay o’tib ketsa, raqib tomondagi to’pga tegilsa va hakozo.

Himoyada

- To’pni qabul qilishda: agar to’pni uzatishdagi xatolar bo’lsa;
- to’siq qo’yishda, zarba berishdagi xatolar bo’lsa, ochko olishdan yoki to’pni o`yinga kiritish huquqidan mahrum qiladi.
Voleybol 1895 yil o`yinining vujudga kelishi, uning dastlabki qoidalari:
Voleybol 1895 yilda Amerika Qo’shma Shtatlarining Massachusets shitatidagi Xoliok shahrida yosh xristianlar ittifoqini jismoniy tarbiya bo’yicha rahbari pastor Bulyam Morgon tomonidan yaratilgan. U voleybol o`yinini oddiy, ko’p mablag’ sarflamasdan tashkil etishni ko’zda tutib yangi o`yinning qoidalarini ishlab chiqdi:
1896 – yilda Springsild shahridagi kollej direktori doktor Alfered Xalsted bu o`yinga «voleybol» deb nom berdi. «Voleybol» inglizcha so’z bo’lib, o’zbek tilida «parvoz qiluvchi to’p» degan ma‘noni beradi.
1897 yilda tadbiq etilgan ba‘zi bir o’yin qoidalari quydagicha edi.
1. maydoncha chegaralari 7,6 x 15,1 m
2. to’pning o’lchamlari 0,65 x 8,2 sm
3. to’pning vazni 340 g, aylanasi 63,5-68,5 sm