Joyni vertikal planirovka qilish uchun yuza nivelirlash

, maxsus chizma - ermassalari kartogrammasi tuziladi (3-rasm). Bu chizmada kvadratlarning har qaysi uchi yoniga ko‘tarmalar balandligi yoki kovlanmalar chuqurligini ko‘rsatuvchi ish otmetkalari yozib qo‘yiladi hamda ko‘tarmalarni kovlanmalardan ajratib turadigan va ish otmetkalari nolga teng bo‘lgan chiziq deb ataladigan chiziq o‘tkaziladi.

Uchlarida bir xil ishorali ish otmetkalari bo‘lgan kvadrtalar sof yoki bir jinsli, turli ishoralilari esa aralash kvadratlar deyiladi.

Kvadratlar tomonlarida joylashgan ish otmetkalari nolga teng bo‘lgan nuqtalar o‘rni turli ishorali yondosh ish otmetkalari orasini chizig‘iy interpolyasiya qilish metodi bilan aniqlanadi.

Har qaysi kvadrat yoki uning biror qismi uchun er qazish ishlari (ko‘tarmalar va kovlanmalar) hajmi kvadratlar usulida geometriya formulalari yordamida hisoblanadi (asosining yuzasi va uchlar ish otmetkalarining o‘rtacha arifmetik qiymatiga teng balandligi ma’lum bo‘lgan prizmaning hajmi). Bunda ish otmetkalarining o‘rtachasini hisoblashda nuqtalar soniga ish otmetkalari nolga teng bo‘lgan nuqtalar ham kiradi.

Alohida geometrik shakllarning hajmlari hisoblab chiqilgach, ko‘tarma va kovlanmlarning umumiy hajmi hisoblanadi va er qazish ishlari balansi chiqariladi, ya’ni vertikal planirovka qilishda gruntning ortiqligi yoki etishmasligi aniqlanadi. Kartogramma ko‘rgazmali bo‘lishi uchun ko‘tarma va kovlanmalar yuzalari har xil rangga bo‘yab qo‘yiladi yoki turli yo‘nalishda shtrix chiziqlar bilan ko‘rsatiladi.

Loyihaviy chiziqlar tushirilgach va ish otmetkalari aniqlangach, profillar bo‘yicha er qazish ishlari hajmi

formula bilan aniqlanadi, bu erda V - ikki parallel profil orasidagi ko‘tarma yoki kovlanmaning hajmi; l - profillar orasidagi masofa; R₁ va R₂ - ko‘tarma va kovlanmalar konturlarining yuzalari.

Nazorat savollari:

1. Er qazish ishlari xajmi kanday iniqlanadi ?

2. Er xajmi kartogrammasi nima ?

3. Loyixaviy balandlik xisoblash formulasi.