K. Alimova Z. T. Nishanova, G. K. Alimova, A. G‘. Turg‘unboeva m. X. Asranboeva

baU- Xatga o'xshamaydigan har xil chiziqlar.

-173 -

Uchinchi topshiriq- nucitalar to‘piamini chizish,
1 • • • • •

2» • • •

3

• • • •

3. 
   
   ball- Namunaga aniq o‘xshaydi. Nuqtalar aniq qo‘yilgan, nuqtalar joylashuvining simmetriyasi vertikal va gorizantal jihatdan bir xil. Nuqtalar guruhi jucla kichik ham, katta ham emas.
   

4. 
   
   ball- Nuqtalar simmetriyasi ozgina buzilgan. Bir-ikkita nuqta nuqtalar qatoridan tashqariga chiqqan. Nuqtalar o‘miga aylanacha chizgan bo'lsa ham bo‘ladi.
   

3. 
   
   ball- Nuqtalar guruhi namunaga nisbatan qo‘pol, qiyshiq bo‘lsa ham o‘xshaydi. Hammai nuqtalar simmetriyasi buzilgan. Nuqtalaming besihburak shakli ozroq saqlangan. Nuqtalar soni ko‘p yoki kam
   

-174-

bo‘lishi mumkm.(Ammo 7 tadan kam 20 tadan ko‘p bo‘lmasligi kerak.)

2. 
   
   ball- Nuqtalar bir to‘p qilib qo‘yilgan simmetriyasi yo‘q. Har qanday geometrik figuraga o‘xshatish mumkin. Nuqtalar soni va katta kichikligining aharniyati yo‘q.
   

1. 
   
   ball- Nuqtalar aralashib ketgan, hech narsani aniqlab bo‘lmaydi.
   

NATIJALARNING TALQINI VA BAHOLASH TARTIBI Har bir topshiriqning bajarilishi 3 va yomon bajarilishi 1 ballga tenglashtirildi. Demak, bola har bir topshiriq uchun eng yuqori ball olib, jami 15 ball to‘plasa, eng yuqori ko‘rsatgich olgan bo'ladi. Shuningdek, topshiriq]aming toza, chiroyli, husnixat qoidalariga rioya qilgan holda yozilishi, odam rasmidagi kiyimlaming, a’zolaming nafis, chiroyli chizilishi, qo‘shimcha narsalaming kiritilganligi (kiyimlaming shakli, odamning harakadanayotganligi va hokozo) alohida hisobga olib qo‘yiladi. Bu bolalar odatda iqtidorli bolalardir. Kem-Yirasek testida yuqori ball olgan, ayniqsa, odam rasmini nafis va qo'shimcha elementlar bilan chizgan bolalami boshlang‘ich sinflarchi kuzatish natijasida (14 bola 4 yil davomida kuzatib borilgan) aniqlancliki, ular o‘zlarining intellektual qobiliyatlai bilan ajralib turishlarini ko‘rsatdilar. Ular boshlang ich sinfiti «a’lo» va «yaxshi» baholar bilan bitirib, maxsus litsey va gjmnaziyalarda o‘qishni davom ettiradilsir.

Agar bola har uchala topshiriqdan ham uch bahodan olsa, (umumiy ballar soni to‘qqiz bo‘ladi) bunday bola yetarli darajada tayyor emas hisoblanadi va ikkinchi qism, verbal test savollariga javob berishi shart emas.

Agar bordi-yu, bola uchala topshiriqning har biridan ikki va undan past ball olsa, bu bola ham tayyor emas hisobbmadi va u bola bilan qayta shug‘ullanish talab etiladi.

Agar 7-8 yoshclagi bola 4-3 ball olsa, psixolog yoki defektolog bu bola bilan qo‘shimcha tekshirishiar o‘tkazishi, bolaning ruhiy va jismoniy sog‘ligida. kamol topishida kechikishlar bor yoki yo‘qligiga e’tiborini qaratishi zarur bo‘ladi. Bunday bolalar orasida psixik rivojlanishi sust, aqli zaif bolalar bo‘lishi mumkin. Ammo kuzatuvlar natijasida 4-3 ball olgan bolalaming 60% dan oshiqrog‘i «pedagogik qarovsiz» bolalar aniqlangan.

-175-

Agar bola uchala noverbal testd:m jami 10 va undan yuqori baho olsa, uni ikkinchi bosqich verbal test savollariga javob berishga taklif etiladi.

H;ir bir topshiriqni alohida nazarga olib, bolalaming qaysi sohada (rasm chizishidagi, imlodagi yoki fazoviy tasawurlardagi) kamchiliklari ko‘proq ekanligi haqida xulosa chiqarish mumkin;