o'quvchilar gap m azm uniga m os antonim topib, gapni o'qiydilar (yoki
yozadilar).
O 'quvchilar lug'atini m a’nodosh va zid m a’noli so'zlar bilan b oy i
tish o 'z fikrini aniq, ravon va ifodali bayon etishga yordam beradi.
K o ‘p m a’noli va shakldosh so 'z la r ustida ishlash
O 'quvchilarga ko'p m a’noli so'zlar uchrab turadi, am m o ular ko'p
m a’noli so 'z ekanini tushunib yetmaydilar.
O 'qituvchi badiiy asar ustida ishlash jarayonida o'quvchilarni
ko'chm a m a ’nodagi so'zlar bilan tanishtirish orqali ayrim so'zlar ko'p
m a’noda ishlatilishini tushuntirib boradi. Shu bilan birga, maxsus
mashqlar ham ishlatiladi:
1. S o 'zlam in g so'z birikmasidagi m a’nosini qiyoslash:
soat yurdi,
poezd yurdi, ukam yurdi; tosh yo
7,
tosh yurak; kumush qoshiq, kumush
osmon, kumush qish.
2.
G aplarni o'qib, ajratib ko'rsatilgan so'zlam in g m a’nosini aytish:
Bu y il yoz issiq bo ‘Idi. Sen о ‘rtog ‘ingga xat yoz.
B oshlang'ich sinflarda ko'p m a’noli va shakldosh (o m o n im ) so'zlar
yuzasidan nazariy m a’lum ot berilmaydi, bunday tushunchalarni shakl
lantirishga tayyorgarlik ko'riladi, xolos.
O 'quvchilar nutqini boyitishda m aqollar katta aham iyat kasb etadi.
M aqollar o'qish uchun ham , suhbat uchun ham , hikoya tuzish uchun
ham, gram matik tahlil va yozuv uchun ham juda qulay materialdir. Ular
ixcham , serm azm un va ta’sirchan bo'ladi; m aqollar o'q u vch ilam in g
badiiy didini o'stiradi, nutqqa e ’tibor bilan qarashga, to'g'ri, m antiqiy
fikrlashga o'rgatadi, estetik tarbiyasida m uhim o'rin tutadi. O 'qish
Dostları ilə paylaş: 
