K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

Balans-netto – 
bu
 
aktivlar summasidan jamlangan amortizatsiya va eskirish 
summalarini, shuningdek savdo ustamalarini, shubhali qarzlar bo‗ yicha mavjud rezerv 
summasini chegirib tashlash yo‗ li bilan tuzilgan balans. Ushbu balans korxona 
aktivlarining real qiymatini ifoda etadi. 
Balansdagi o„zgarishlarning tiplari. 
Faoliyat ko‗rsatayotgan korxonaning balansi 
o‗zgarishsiz qolishi mumkin emas, chunki sodir bo‗lgan xo‗ jalik jarayonlari va 
operatsiyalari albatta aktivlar va ularni tashkil topish manbalarining davr boshidagi 

---

28 
holatiga ta‘sir ko‗rsatmasdan qolmaydi. Misol uchun, korxona o‗z ustav kapitalini 
ko‗paytirsa yoki kamaytirsa –bu albatta ham aktivga , ham passivga ta‘sir o‗tqazadi. 
Yoki ombordan material ishlab chiqarishga berilsa aktivlarning tarkibida o‗zgarish yuz 
beradi, ish haqidan daromad solig‗i ushlansa, aktivlarni tashkil topish manbalari tarkibida 
ichki o‗zgarish yuz beradi. Bunday misollarni ko‗plab keltirish mukin. 
Demak, yuz bergan operatsiyalar natijasida balansda turli o‗zgarishlar bo‗lib turadi. 
Ushbu o‗zgarishlarni to‗rtta tipga ajratish mumkin: 
Tip 
O„zgarish tipining mazmuni O„zgarish tiplariga 
misollar 
O„zgarish 
tiplarining 
algoritmi 
1-
tip
O‗zgarish faqat balansning 
aktivida yuz beradi, ya‘ ni bir 
aktiv ko‗payadi, ikkinchisi esa 
kamayadi. Pirovardida eski 
balans o‗zgarishsiz qoladi 
1.Kassadagi pul 
bankga topshirildi 
2.Asosiy vosita 
xo‗jalik nventariga 
o‗tqazildi 
3.Ishlab iqarishdan 
tayyor mahsulot 
olindi 
A+OA-KA = P 
A
-aktiv 
OA 
–oshuvchi aktiv 
KA
-kamayuvchi
Aktiv