Kafedrasi mamatkulov anvar baxtiyarovich
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
44 O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 24-iyuldagi “O’zbekiston Respublikasida loyiha boshqaruv tizimini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 5120-sonli Farmoni 57
Qonun xaridlarning besh tartib-taomilini belgilaydi, undan ikkitasi davlat xaridi bo‘yicha qaror qabul qilishda inson omilini butkul inkor etadi. Qolgan xarid tartib-taomillari shaffofligi maxsus axborot portalida zarur axborot chop etish yo‘li bilan ta’minlanadi. Qonun davlat xaridlarini amalga oshirishning amaldagi tajribasini hamda, xalqaro tajribani, shu jumladan, BMTning Xalqaro savdo huquqi bo‘yicha Komissiyasining (YUNSITRAL) model qonunchiligining asosiy qoidalarini, Yevropa Ittifoqi, AQSH, Rossiya, Belarus, Qozog‘iston va boshqa davlatlar qonunchiligini hisobga olgan. Xalqaro tashkilotlar, jumladan, Xalqaro bank, ekspert va biznes-hamjamiyati, vazirlik va idoralar vakillari bilan muhokamalar o‘tkazilgan. Muhokamalar jarayonida hujjatning amaliy ahamiyatini oshirishga alohida e’tibor qaratildi. Korrupsiyaga qarshi kurashishga yo‘naltirilganlik, davlat xaridlari bozorida tadbirkorlik sub’ektlarining halol raqobatli kurashi uchun sharoitlar yaratish, ushbu sohada davlat hamda jamoatchilik nazoratining ta’sirchan mexanizmlarini ta’minlash maqsadida davlat xaridlarini elektron shaklga o‘tkazish uning asosiy jihatlaridan hisoblanadi. Qonun qabul qilinishidan avval mazkur soha 30 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solingan. Bunda davlat xaridlarining yaxlit tizimi mavjud bo‘lmagan, oqibatda huquqiy kolliziyalar vujudga kelgan. Ko‘p bosqichli kelishishlar hamda takrorlovchi tartib-taomillar korrupsiyaga sharoit yaratgan va ko‘p vaqt yo‘qotilishiga sabab bo‘lgan. Qonun bilan yuqorida bayon qilingan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi davlat xaridlari sohasidagi vakolatli organ sifatida belgilandi. Ilgari davlat xaridlari sohasida vakolatli organ mavjud emas edi. Qonunda nafaqat davlat xaridi sohasidagi munosabatlarning huquqiy jihatlari belgilab berilgan, balki unda davlat xaridining yangi tizimiga xos bo‘lgan bir qator tashkiliy xususiyatlar ham o‘z aksini topgan. Jumladan: 58
- davlat buyurtmachisining ikkita yangi kategoriyalari kiritilgan — «byudjet» va «korporativ» buyurtmachilar; - davlat xaridlarining barcha turlari uchun maxsus axborot portali joriy etilmoqda. Elektron do‘kon va auksionda g‘olibni aniqlash avtomatik tarzda elektron tizim orqali amalga oshiriladi; - maxsus talablar tatbiq etilmaydigan tovarlar (ishlar, xizmatlar) elektron do‘kon orqali xarid etiladi. Byudjet buyurtmachilari uchun -25 EKIX, yiliga 2500 EKIXdan ortiq bo‘lmagan holda, korporativ buyurmachilar uchun — 250 EKIXdan ortiq bo‘lmagan limitlar o‘rnatildi. Avval elektron savdo orqali birjada faqat 10−13 tovar, ish, xizmatlar guruhi ro‘yxatiga kirgan, 100 ming AQSH dollari qiymatigacha bo‘lgan faqat birinchi darajada zarur bo‘lgan tovarlar xarid qilingan; - tanlov savdolari o‘rnatilgan mezonlarga javob beradigan tovar (ishlar, xizmatlar)ning barcha turlariga tadbiq etiladi. Ilgari tanlov savdolarini o‘tkazish mexanizmi faqat kapital qurilish sohasida amal qilar edi; - tender tanlovlari uchun so‘m limitlar o‘rnatilgan: byudjet buyurtmachilari uchun — 6000 EKIH dan yuqori, korporativ buyurtmachilar uchun- 25000 EKIH dan yuqori. Ilgari tender savdolari 100 ming AQSH dollaridan yuqori bo‘lgan summaga o‘tkazilgan; - xarid qilish tartib-taomillari ustidan monitoring va nazorat tartibga solinmoqda. Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha tuzilayotgan Komissiyaning faoliyati xaridlarning barcha turlariga tatbiq etiladi. Ilgari davlat xaridlarini nazorat qilish masalasi tartibga solinmagan, nizo va kelishmovichliklar faqat elektron savdolar bo‘yicha maxsus komissiya tomonidan ko‘rib chiqilgan. Qonunni realizatsiya qilish sog‘lom
raqobat muhitini yanada rivojlantirishga, tadbirkorlik sub’ektlari uchun davlat xaridlariga teng erkinlik yaratish, davlat sektorini optimal muddatlarda tovarlar (ishlar, xizmatlar) bilan samarali va oqilona ta’minlashga xizmat qiladi, hamda mamlakatda qulay investitsion muhitni shakllantirish jarayonini davom ettiradi.
|