Kafedrasi N. Ba

Vazifani bajarishning tartibi va muddati

1. 
   Vazifa guruhlarda muhokama qilinadi va bildirilgan fikrlar asosida jamoaning yozma javoblarini tayyorlash (12-15 daqiqa).
   
2. 
   Essening guruhli variantini og’zaki prezentatsiyasi bilan chiqib gapirish (5-daqiqa)
   
3. 
   Jamoa bo’lib muhokama qilish va boshqa guruhlarga baho berish (1-2 daqiqa).
   

5-ilova (1.1.)
Baholar ko’rsatkichlari

Gurux	Javobning to’liqligi va ishonarliligi	Javobning aniqliligi va tushunarliligi	Yondashuvning mustaqilligi va orginalligi	Ballar yig’indisi
	Ball	ball	ball

6-ilova (1.1.)

E’tiborni tortuvchi materiallar
2-savol. O’zbekiston tarixini o’rganishning nazariy-uslubiy asoslari va printsiplari.
E’tiborni tortuvchi va muammoli savollar.

1. 
   “Tarix” ni fan sifatida qanday ta’riflaysiz?
   
2. 
   “Tarix” ning fan sifatida tarkibiy qismi nimalardan iborat?
   
3. 
   Etnografiya, arxeologiya fanlari xaqida sizga nimalar ma’lum?
   
4. 
   Tarixiy manba nima degani?
   
5. 
   “Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q” degan fikrni siz tasdiqlaysizmi?
   
6. 
   Jamiyat rivojining xozirgi sharoitida vatan tarixini o’rganishning dolzarbligi nimalar bilan belgilanadi?
   

7-ilova (1.1.)
Diqqatni jalb etuvchi materiallar.
1-savol. O’zbekiston tarixi fani va uni o’rganishning ahamiyati.
2-MAVZU.
Munozara oldidan talabalar uchun tarqatma materiallar
(asosiy tushunchalar va atamalar)
SSSR. (Soyuz Sovetskix Sotsialisticheskix Respublik). Jahon siyosiy xaritasida bu nom 1922 yil 30 dekabrda paydo bo’lib, RSFSR, UkSSR (Ukraina), BSSR (Belorussiya) va ZSFSR (Zakavkaze Sotsialistik Federativ Sovet Respublikasi) larning ittifoqi sifatida tashkil etiladi. Keyingi yillarda uning tarkibiga birin-ketin qator «ittifoqchi» sovet respublikalari karitiladi. O’zSSR 1925 yil mayda ittifoq tarkibiga qabul qilinadi. 1940 yilga kelganda uning tarkibidagi respublikalar soni 15 taga yetadi. Zo’ravonlikka asoslangan bu sun’iy davlat juda qisqa umir ko’rib 1991 yilga kelib parchalanib ketdi
Sotsializm (lot. socialis – ijtimoiy) –xususiy mulkni ijtimoiy (umumiy) mulkka aylantirish orqali erkinlik va tenglikka, baxt va farovonlikka erishish mumkin deb hisoblovchi ta’limot. Sotsializm tarafdorlari ana shu yo’l bilan qurilgan ijtimoiy tuzumni ideal (barchaga manzur, oqilona) jamiyat deb hisoblaganlar. Sotsializmda inson xususiy mulkdan tamomila ajratiladi. Oqibatda inson o’z individual xususiyatlaridan ham mahrum etiladi. U “omma”ga aylanib, o’z “meni”ni ham yo’qotadi. Jamiyatda zo’ravonlik, tobelik kuchayadi.
XX asrning 20-30 yillarida SSSRda, ikkinchi jahon urushidan keyin SHarqiy Yevropaning barcha mamlakatlarida, shuningdek, Osiyoning ba’zi mamlakatlarida sotsializm tuzumi o’rnatildi. Sotsializm to’g’risidagi tasavvurlar dunyoning muayyan qismiga yoyildi. Sotsializm qurilishi e’lon qilingan mamlakatlarning barchasida davlat mulkining monopoliyasi, direktivali markazlashtirilgan rejalashtirish, shuningdek, qonunsizlik, ma’naviy-diniy qadriyatlarning inkor etilib, oyoq osti qilinishi, o’zgacha fikrlovchilarga toqat qila olmaydigan bir guruh shaxslarning yakka hukmronligi va diktaturasi o’rnatildi.
Totalitar rejimlarning hukmronligi iqtisodiy, siyosiy va ma’naviy bo’hronga (krizis-inqirozga), dunyoning rivojlangan mamlakatlaridan orqada qolishiga olib keldi. O’zbekiston ham shu jarayondan chetda qolmadi. Bu yerda ham hunarmandlar, savdogarlar, tadbirkorlar va erkin kasb egalari tugatildi. Zo’rlik asosida qurilgan bu tuzumda quloq qilish, o’zbek ayollarini ozodlikka chiqarish, jamoalashtirish siyosati va boshqa ko’rinishdagi qatag’onlarni sotsializm qurish yo’lidagi qonuniy jarayon sifatida asoslashga urinildi.
XX asrning 80-90-yillari chegarasiga kelganda sotsializm jamiyatning ob’ektiv taraqqiyoti qonuniyatlariga zid, oxiri yo’q va sarob g’oya ekanligini yuqorida keltirilgan mamlakatlar xalqlari o’z hayotlarida sinab ko’rib, bu g’oyadan ixtiyoriy va ommaviy ravishda voz kechdilar.