Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinin Antioksidan ve Antiradikal Özelliklerinin ncelenmesi
Yüklə 66,11 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum
253 Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinin Antioksidan ve Antiradikal Özelliklerinin ncelenmesi Hayrunnisa Nadaroğlu 1 , Yaşar Demir 2 , Nazan Demir 3
1 Atatürk Üniversitesi Oltu MYO, Gıda Teknolojisi Bölümü, Oltu, Erzurum 2 Atatürk Üniversitesi K.K.Eğitim Fakültesi Kimya Eğitimi Bölümü, Erzurum 3 Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü, Erzurum Özet Bu çalışmada Akdeniz ve Ege bölgesinde yaygın olarak yetişen, çiçek tomurcukları ile meyveleri halk arasında ağrı kesici, kuvvet verici, idrar söktürücü, yara iyileştirici olarak bilinen Capparidaceae familyasından kapari (Capparis spinosa) ’nın antioksidan ve radikal giderme aktivitesini değerlendirmek için 2,2’- azino-bis(3-etilbenztiyoazolin-6-sülfonik asit) (ABTS) radikal giderme aktivitesi, 1,1-difenil-2-pikril-hidrazil (DPPH•) serbest radikal giderme aktivitesi, total antioksidan aktivitesi, total indirgeme kuvveti, süperoksit anyon radikal giderme aktivitesi, hidrojen peroksit giderme aktivitesi ve ferröz iyonları şelatlama aktivitesinin araştırılması amaçlanmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlara göre Kapari
’nın doğal antioksidan kaynağı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Bu bulguda kaparinin gıda olarak kullanımını arttıracak artı bir değer olarak algılanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kapari, Capparis spinosa, Antioksidan aktivite Giriş Yurdumuzda Akdeniz ikliminin hakim olduğu Batı Anadolu illeri başta olmak üzere, Orta Anadolu’da Tokat ve civarında, Doğu Karadeniz ve Güneydoğu illerinde doğal olarak yetişen Capparaceae familyasından olan kapari (Capparis spinosa); çalımsı yapıda dik ve yatık olarak büyüyen dikenli bir bitkidir [1]. Halk arasında kabızlık giderici, idrar söktürücü, balgam söktürücü, solucan düşürücü, ağrı kesici, romatizma, felç, skorbit hastalığı, kan bozuklukları, gut hastalığı, antitümör, hemoroid, dalak büyümesi, diş ağrıları, karaciğer fonksiyonlarını düzenleyici olarak kullanılmaktadır [2]. Kapari gıda olarak da yaygın bir şekilde tüketilmektedir ve özellikle çorak yerlerde tarımı teşvik edilmektedir. Kapariden yapılan turşu ihraç edilmektedir.
Birçok gıdada ürünü oluşturan bileşenler ile havanın oksijeni arasında kendiliğinden ortaya çıkan ve otooksidasyon adı verilen tepkimeler oluşur. Bu oksidasyon tepkimeleri gıdalarda istenirken pek çoğu kötü etkilere yani vitamin kayıplarına, renk değişmelerine, yağların bozulmasına, besin değerinin azalmasına, istenmeyen tat koku oluşumuna yol açtığından istenmemektedir [3]. Bu nedenle Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum
254 otoksidasyonun fiziksel ve teknolojik yöntemlerle önlenemediği durumlarda antioksidanlar ve sinerjistler kullanılmaktadır. Bu araştırmada, kapari bitkisinin antioksidan ve antiradikal aktivitesinin araştırılması amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem Antioksidan Aktivite Tayini Ekstraktların hazırlanması: 25 g kapari (Capparis spinosa) bitkisi alınıp önce sıvı azot içerisinde toz haline getirildi. Ardından 100 ml kaynayan su ile yaklaşık 1 saat kadar karıştırılmış, daha sonra süzülerek liyofilize edilmiştir. Alkol ekstraktı içinde aynı işle alkol kullanılarak tekrarlanmıştır.
Total antioksidan aktivitesi tayini tiyosiyanat metoduna göre yapılmıştır [4]. Peroksit seviyesi 500 nm’de absorbans okunarak belirlenmiştir.
Kapari ekstraktları için indirgeme gücü tayini [5] Oyaizu (1986) metoduna göre yapılmış ve absorbans değerleri 700 nm’de okunmuştur. Artan absorbans indirgeme gücünü ifade etmektedir. Süperoksit Anyon Uzaklaştırma Aktivitesi Tayini Kapari ekstraktlarında süperoksit anyon uzaklaştırma aktivitesi Liu, Ooi ve Chang’in modifiye metodu ile yapılmıştır [6]. Absorbans azalışı süperoksit anyon uzaklaştırma aktivitesindeki artışı göstermektedir.
% nhibisyon = [A o -A 1 )/A
o ] x 100
Serbest Radikal Uzaklaştırma Aktivitesi Tayini Kapari ekstraktının radikal uzaklaştırma aktivitesi 1,1-difenil-2-pikril-hidrazil (DPPH•) metoduyla yapılarak [7]absorbans değerleri 517 nm’de okunmuştur. Düşük absorbans yüksek serbest radikal uzaklaştırma aktivitesini gösterir. Reaksiyon ortamındaki DPPH• konsantrasyonu kalibrasyon eğrisinden belirlenmiştir.
Kapari (Capparis spinosa) ekstratlarında metal şelat aktivitesi; kapari ekstratları ve standart ile demir iyonları arasında şelat oluşması Dinis et al. metoduna göre yapıldı [8]. H 2 O 2 Uzaklaştırma Aktivitesi Tayini Kapari ekstratlarında H 2 O
uzaklaştırma aktivitesi Ruch et al. metoduna göre yapılmıştır [9]. Total Fenolik Bileşiklerin Belirlenmesi Kapari ekstratlarında total fenolik bileşiklerin varlığı Silinkart ve Singleton metotlarına göre yapılmıştır [10].
konsantrasyonlarında antioksidan aktivite belirlenmiştir. Kapari’nin su ve etanol ekstraktlarının (10, 30 50 µg/mL) linoleik asit emülsüyonunun antioksidan aktivite
Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum
255 0 1 2 0 3 6 9 12 15 A b s o rb a n s ( 7 0 0 n m ) BHA BHT a-tocopherol Caper Caper- 0 20 40 60 80 BHA BHT a-tocoph Su Ekstresi Etanol Ekstresi Süpe roksit Anyon Yakalama Metal Şe latlama Etkisi grafikleri Şekil 1’de verilmiştir. Her iki ekstrakttada artan konsantrasyonla absorbanslar arttığı belirlenmiştir.
Ş ekil 1. Kapari (Capparis spinosa) bitkisinin sudaki ve alkoldeki ekstraktının total antioksidant aktivitesi tayini grafikleri. Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinde Azalan Güç Tayini Sonuçları Ş ekil 2’de kapari ekstraktları için azalan güç tayini grafiği verilmiştir. Fe 3+ ’nın
Fe 2+ ’ya dönüştürülmesi prensibine dayanan güç tayini sonuçlarına göre kapari’nin su ve etanoldeki ekstraktları önemli ölçüde Fe 3+ ’ü Fe 2+ ’ye indirgemektedir.
Ş ekil 2. Kapari (Capparis spinosa) bitkisinin Şekil 3. Kapari (Capparis spinosa) bitkisinin alkoldeki ve sudaki alkolde bitkisinin alkoldeki ve sudaki azalan güç aktivitesi tayini grafiği. süperoksit ve anyon yakalama ve metal ş elatlama aktivitesi grafiği Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinde Süperoksit Anyon Yakalama ve Metal Ş
süperoksit yakalama aktivitesindeki artışı göstermektedir. Bu değerle ilgili değişim Ş ekil 3’de verilmiştir. BHA
BHT α-tokoferol Su Ekstresi Etanol Ekstresi Konsantrasyon (µ µ µ µg/mL) 0 1 2 3 0 12 24 36 48 60 nkübasyon Süresi (Saat) L ip it P e ro k s id a s y o n ( 5 0 0 n m ) Control a-tocopherol-30 mg/ml Caper-Water Extract-15 Caper-Water Extract- Caper-Water Extrac Kontrol
α-tokoferol-30 µg/mL Su Ekstresi-15 µg/mL Su Ekstresi -30 µg/mL Su Ekstresi -50 µg/mL 0 1 2 3 0 12 24 36 48 60 Inkübasyon Süresi (Saat) L ip it P e ro k s id a s y o n u (5 0 0 n m ) Control a-tocopherol- Caper- Caper- Caper-
α α
α-tokoferol-30 µ µ µ µg/mL Etanol Ekstresi-15 µ µ µ µg/mL Etanol Ekstresi -30 µ µ µ µg/mL Etanol Ekstresi -50 µ µ µ µg/mL Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum
256 Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinde Serbest Radikal Yakalama Aktivitesi Tayini: Kapari ekstraktının radikal yakalama aktivitesi DPPH•’nin indirgenme oranının 517 nm’de azalan absorbansı ile belirlenmiş ve DPPH• radikalleri bir substrat olarak kullanılmıştır. Şekil 4’de görüldüğü gibi DPPH•’nin konsantrasyonunda önemli ölçüde azalma mevcuttur ve artan konsantrasyonla serbest radikal yakalama aktivitesinin kapari ekstraktlarında artığı görülmektedir.
Ş ekil 4. Kapari (Capparis spinosa) bitkisinin Şekil 5. Kapari (Capparis spinosa) bitkisinin alkoldeki ve sudaki ekstraklarının alkoldeki ve sudaki ekstraklarının serbest radikal yakalama aktivitesi grafiği .
2 O 2 yakalama aktivite grafiği.
bitkisinin hem suda hem de alkoldeki kapari ekstraktlarının H 2 O
yakalama aktivitesi sonuçları Şekil 5’de verilmektedir. Sonuçlar göstermektedir ki kapari ekstraktları güçlü bir H 2 O 2 yakalama aktivitesine sahiptirler. Kapari (Capparis spinosa) Bitkisinde Total Fenolik Bileşiklerin Belirlenmesi Sonuçları: Bitkide fenolik bileşiklerin varlığı, onların radikal yakalamada görev almaları bakımından önemlidir. Su ve etanoldeki kapari ekstraktlarında 65.2 ve 76.8 µg gallik aside eşdeğer fenolik bileşiklerin var olduğu hesaplanmıştır. Kapari bitkisinin güçlü bir antioksidan ve anti radikal aktivitesine sahip olması, kaparinin gıda ve kozmetik sanayinde kullanılmasının yararlı olacağını göstermektedir.
3. Saldamlı . 2005. Gıda Kimyası, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 549-552. 4. Mitsuda H, Yuasumoto K, Iwami K. 1996. Antioxidation action of indole compounds during the autoxidation of linoleic acid. Eiyo to Shokuryo 19, 210–214. 5. Oyaizu M. 1986. Studies on product of browning reaction prepared from glucose amine. Japanese Journal of Nutrition 44, 307–315. 6. Liu F, Ooi VEC, Chang ST. 1997. Free radical scavenging activity of mushroom polysaccharide extracts. Life Science 60, 763–771. 7. Blois MS. 1958. Antioxidan determinations by the use of a stable free radical. Nature 26, 1199–1200. 8. Dinis TCP, Madeira VMC, Almeida LM. 1994, Action of phenolic derivates (acetoaminophen, salycilate and 5-aminosalycilate) as inhibitors of membrane lipid peroxidation and as peroxyl radical scavengers. Archives of Biocemistry and Biophysics 315, 161–169. 9. Ruch RJ, Cheng SJ, Klaunig JE. 1989, Prevention of cytotoxicity and inhibition of intracellular communication by antioxidant catechins isolated from Chinese green tea. Carcinogenesis 10, 1003–1008. 10. Slinkard K, Singleton VL. 1997. Total phenol analyses: Automation and comparison with manual methods. American Journal of Enology and Viticulture 28 49–55.
µ µ µg/mL) 0 25 50 75 100 0 10 20 30 40 50 D P P H Y a k a la m a BHA BHT a-tocopherol Caper-Water Caper-Ethanol BHA BHT α α α α-Tokoferol Su Ekstresi Etanol Ekstresi 0 25 50 75 100 BHA BHT a- Tocopherol Su Ekstresi Alkol Ekstresi S c a ve n in g o f H 2 O 2 ( % ) Yüklə 66,11 Kb. Dostları ilə paylaş:
|