112
2. Vazifani kutilmagan holda berish.
Bu usuldan tergovchilar so‘rov
vaqtida foydalanishadi, ularga o‘xshash tarzda to‘satdan beriladi. Bu vaqtda so‘rov
qilinayotgan kishi noto‘g‘ri ma’lumot berishga intiladi va unga mavzuga bog‘liq
bo‘lmagan holda savol beriladi. Bu uning kutayotgan vaziyatlarini buzilishiga va
emotsional buzilishiga olib kelishi mumkin.
3. Testlashtirish
maqsadi aniqlanmaganligi va noaniqligi.
Bunda sinaluvchiga
ko‘rsatma beriladi, natijada u eksperimentatorning
maqsadini anglab yetmasligi
zarur bo‘ladiki, uning ijtimoiy talablariga muvofiq keluvchi reaksiyalarida
o‘zgarish yuz beradi. Natijada sinaluvchiga ijro etish sifatini belgilovchi mezonlar
berilmagan holda qanday bajarishi emas, balki nimani bajarilishi aytiladi.
4. Diqqatni chalg‘itish.
Bu topshiriq berish
usuli eksperimentator uchun
ahamiyatli bo‘lib, eksperimentatorni yetarlicha ahamiyat kasb etmaydigan
topshiriqlarni o‘ylab topishiga yordam beradi. Chalg‘ituvchi
topshiriqlar tashqi
ko‘rinishdan asos topshiriqlarga o‘xshash tarzda bo‘lishi ma’qul. Natijada tashkil
etilgan testda sinaluvchi o‘z xatti - harakatlarini kam nazorat qiladi va o‘z
shaxsining ochilmagan qirralarini o‘rganishlariga shubha uyg‘otmaydi.
5. Testlashtirish vaqtida emotsional vaziyatni hosil qilish.
Bu usuldan
psixologik
amaliyotda keng
ko‘lamda foydalaniladi. Emotsional zo‘riqishlar har
xil yo‘llar bilan hosil qilinadi, masalan, berilgan topshiriq noto‘g‘ri
bajarilganligini
ogohlantirish orqali, sinaluvchining tashqi qiyofasi va uning
layoqatini baholash.
Dostları ilə paylaş: 
