Kbt я25 uot (059) Baş redaktor

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

www.az.wikipedia.org

www.mugamradio.az

www.zeynj-info.com

 

17

Bəstəkar

---

132

Teatr.Kino

120 

illiyi

Rza Təhmasib 

1894-1980

APREL

Rza Abbasqulu oğlu Təhmasib 1894-

cü il aprel ayının 20-də Naxçıvanda dün-

yaya gəlmişdir. 16 yaşında ikən Tbilisidə 

“Müsəlman  Artistləri  İttifaqı”nın  te-

atr  truppasında  fəaliyyətə  başlayan 

gənc  Təhmasib  1920-ci  ilədək  Tbilisi, 

İrəvan, Naxçıvan teatrlarında aktyorluq 

və  rejissorluq  etmişdir.  1920-ci  ildən 

isə  bu  müqtədir  sənətkarın  yaradıcılığı 

Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı ilə bağ-

lı olmuşdur. 1922-1924-cü illərdə dram 

teatrında  bədii  rəhbər,  1937-1938-ci  və 

1953-1959-cu  illərdə  isə  direktor  kimi 

fəaliyyət göstərmişdir. 

Aktyor  kimi  yaratdığı  İsgəndər 

(“Ölülər”), İblis və Arif (“İblis”), Şeyx 

Sənan  (“Şeyx  Sənan”),  Qacar  (“Ağa 

Məhəmməd  Şah  Qacar”),  Süleyman 

(“Həyat”), Koşkin (“Lyubov Yarovaya”), 

Strijin (“Eskadranın Məhvi”), Karl Moor 

(“Qaçaqlar”) kimi rollar klassik teatrımı-

zın ən layiqli sənət nümunələrindən ol-

muşdur. Rza Təhmasib Cəfər Cabbarlı-

nın əsərlərini səhnəyə qoymuş, müxtəlif 

rolları ifa etmişdir. Aydın, Elxan, Balaş, 

Hacı  Əhməd,  İmamyar,  general-quber-

nator kimi Cabbarlı personajlarını xüsu-

si istedadla səhnədə canlandırmışdır. 

C.Məmmədquluzadənin 

“Ölülər” 

əsəri  onun rejissor kimi formalaşmasın-

da mühüm və əhəmiyyətli rol oynamış-

dır. “Şeyx Sənan” (1931), “Sevil” (1934), 

“Özgə uşağı” (1936), “Madrid” (1938), 

“Vəfa” (1943), “Hacı Qara” (1958) kimi 

tamaşaları  Rza  Təhmasibin  rejissorluq 

məharətinin ən layiqli nümunələri idi.

O,  1937-ci  ildə  Ümumittifaq  Kine-

matoqrafiya  İnstitutunun  rejissorluq 

fakültəsini  bitirmiş  və  elə  həmin  ildə 

Bakı studiyasında “Ordenli Azərbaycan” 

sənədli filmini çəkmişdir.

Rza Təhmasibin bədii kino sahəsində 

ilk rejissorluq işi 1941-ci ildə çəkilişinə 

başladığı  və  1943-cü  ildə  tamamladığı 

“Səbuhi”  filmidir.  Ancaq  onun  kinoda 

rejissor  kimi  ən  uğurlu  işi  “Arşın  mal 

alan” filmi olmuşdur. 1945-ci ildə kino-

rejissor Nikolay Leşşenko ilə birgə ya-

ratdığı bu film SSRİ Dövlət mükafatına 

layiq görülmüşdür.

R.Təhmasib 1950-ci  ildə A.Zarxi  və 

M.Xeyfitslə  birlikdə  “Bakının  işıqları”, 

1959-cu ildə Mikayıl Mikayılovla “Mah-

nı  belə  yaranır”  filmlərinə  quruluş  ver-

mişdir. Kinoda ilk sərbəst rejissor işi isə 

1959-cu ildə istehsal olunmuş “Onu ba-

ğışlamaq olarmı?” filmi olmuşdur. 1947-

ci  ildə  istehsal  olunmuş  “Fətəli  xan” 

filmində Ağası  xan  rolunu  ifa  etmişdir. 

Kinomuzda onun ən layiqli aktyor işi isə 

“Qanun naminə” filmində yaratdığı Qa-

loş obrazıdır. Bu obraz öz xarakterinə və 

ifa üslubuna görə kino tariximizin nadir 

qəhrəmanlarındandır.

Azərbaycanın teatr və kino sənətinin 

inkişafındakı xidmətlərinə görə 1946-cı 

ildə  “Azərbaycanın  Əməkdar  incəsənət 

xadimi” fəxri adı almış və SSRİ Dövlət 

mükafatı laureatı olmuşdur. 1964-cü ildə 

“Azərbaycanın Xalq artisti” fəxri adına 

layiq görülmüş, “Şərəf nişanı” ordeni ilə 

təltif edilmişdir.

Rza  Təhmasib  ömrünün  son  illərini 

pedaqoji  fəaliyyətlə  məşğul  olmuş, 

Azərbaycanda  yeni  rejissor  və  akt-

yor  nəslinin  yetişməsində  mühüm  və 

əhəmiyyətli rol oynamışdır.

Görkəmli aktyor və kinorejissor Rza 

Təhmasib 1980-ci il fevral ayınn 14-də 

vəfat etmişdir.