Amaliy topshiriq 100 yoki 50 so‘mlik tangani olib, u orqali Quyoshga qarang.
Agar tangani ko‘zingizga juda yaqin qo‘ysangiz, Quyosh to‘la
yopiladi. Asta-sekin tangani ko‘zingizdan uzoqlashtira boshlasangiz
Quyoshning o‘rtasi berkilib, chetki qismi halqa shaklida ko‘rinadi.
Tajribani o‘tkazishda tim qora ko‘zoynak taqib oling! 1. Oydan turib Yer tutilishini kuzatsa bo‘ladimi? 2. Yil davomida qaysi bir hodisa ko‘proq kuzatilishi mumkin: Oy tutilishimi yoki Quyosh tutilishi? 3. Oyda ham qisman tutilish kuzatiladimi? • Yer va Quyosh oralig‘ida ikkita sayyora harakatlanadi. Ularni
Merkuriy va Venera deb atashadi. Ular Yer bilan Quyosh
oralig‘ida turib qolganda Quyosh tutilishi ro‘y beradimi? Yer bilan bu
sayyoralar oralig‘i juda katta bo‘lganligidan ularning soyasi juda kichik
bo‘ladi. Shunga ko‘ra maxsus asboblar bilan qaralsa, Quyosh ichida
kichik qora dog‘ harakatlanib o‘tishi kuzatiladi.
• Qadimgi bobilliklar eramizdan oldingi 2000-yillarda Quyosh va Oy
tutilishlarida takrorlanish borligini aniqlaganlar. Bu davr saros (arab-
cha – takrorlanish) deb atalib, 6585 sutkaga, ya’ni 18 yil va 11,3
sutkaga teng. Shu davrda 43 marta Quyosh tutilishi va 28 marta Oy
tutilishi ro‘y beradi.
