Kegl cc pechat indd

53-MAVZU
LINZALAR HAQIDA TUSHUNCHA
Yorug‘likning ikki muhit chegarasida qaytishi va sinishini ko‘rdik. 
Amaliyotda  sferik  yuzalardan  yorug‘likning  sinishidan  keng  foyda -
laniladi. 
Ikki yoki bir tomoni sferik sirt bilan chegaralangan shaffof 
jismga  linza  deyiladi.  Odatda, linzalarni shishadan yasaladi. O‘rta 
qismi chetki qismiga nisbatan qalin bo‘lgan linzalarni 
qavariq, 
yupqa bo‘lganlarini 
botiq linzalar deyiladi. Sferik sirtlarning O
1
 
va  O
2
 markazlaridan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziq linzaning bosh optik o‘qi 
deyiladi (115-rasm). Optik o‘qda yotgan linza markazidagi nuqta 
linzaning optik markazi deyiladi. Qavariq va botiq linzalardan nurning 
o‘tishi turlicha bo‘ladi. Qavariq linzani olib, uni Quyosh nurlariga tik 
holda tutaylik. Linzadan o‘tgan nurni daftar varag‘iga tushiraylik. 
Linzani  yuqoriga  yoki  pastga  siljitsak,  daftar  yuzasidagi  yorug‘  dog‘ 
kichrayib, nuqtaga aylanadi va undan tutun chiqadi. Demak, linzadan 
o‘tgan nurlar bir nuqtada to‘planadi (116-rasm). Bu nuqtaga