Keys №1 “AirAsia”: Muvaffaqiyatli bozor tanlovi
Yüklə 162,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Keys №1 “AirAsia”: Muvaffaqiyatli bozor tanlovi “AirAsia” kompaniyasi osiyodagi birinchi juda arzon havo yo‘llari sifatida Tony Fernandes tomonidan 2001-yilda o‘z faoliyatini boshlagan. U kompaniyani Malayziyadagi muvaffaqiyatsizlikka uchrayotgan havo yo‘llari kompaniyasini sotib olish orqali boshlagan. Avvaliga bu kompaniya Malayziya hukumatiga tegishli bo‘lgan bo‘lsada, keyinchalik u Fernandesga juda arzon 25 pensga sotilgan. Kompaniya yuqori daromadga ega bo‘lishiga qaramasdan, Fernandes qismlarga bo‘lish (segmentatsiya), to‘g‘ri tanlov (targeting) hamda to‘g‘ri tushuntirish jarayoni (positioning) kabi marketing yo‘nalishlari orqali kompaniyani yanada rivojlantirishga qaror qildi. Qisqa masofalarga va qimmat bo‘lmagan qatnovlarga bo‘lgan talabni yuqoriligi, Fernandesga kompaniyani Osiyo hududida arzon narxda qatnovchi kompaniyaga aylantirishiga qulay imkoniyat yaratdi. Kompaniya o‘z faoliyatini 2002-yilda 2 ta samolyot bilan boshlagan bo‘lsada, hozirga kelib unda 72 ta samolyot va 108 tadan ortiq yo‘nalishlar mavjud. Dunyo bo‘ylab taxminan 55 million odamlar “AirAsia” xizmatidan foydalanadi. Malayziya, Tailand, Indoneziya va Singapur shaharlaridan boshqa shaharlarga kompaniyada har kuni 400 dan ortiq qatnov joriy qilingan. “AirAsia” kompaniyasi muvaffaqiyat tomon o‘zini strategiyasini rivojlantirish yo‘lida texnologiya ustunligidan foydalanib, mukammal reja ishlab chiqqan. Raqobatbardosh bozor faoliyatini yuritishning asosiy strategiyasi sifatida, talabgor bozorga e’tibor qaratish bilan birga, bu bozorni har xil jabhalarda rivojlartirishdan iborat edi. “AirAsia”ning asosiy maqsadi Osiyodagi eng katta havo yo‘llari kompaniyasiga aylanish va millionlab odamlarni arzon narxlarda bir-birlari bilan bog’lashdan iborat edi. “AirAsia” amalga oshirayotgan asosiy strategiyalaridan biri bu xavfsizlikni ta’minlashdan iborat bo‘lgani uchun, kompaniya o‘z hamkorlari bilan birgalikda xavfsizlikni jahon standartidan ham yuqoriga olib chiqishni maqsad qilishgan. Shu bilan birga, kompaniyaning yana bir asosiy maqsadi bu yuqori sifatli xizmat ko‘rsatish bo‘lib, bunga kompaniya qisqa 25 daqiqali arzon narxdagi qatnovlarni yo‘lga qo‘yish bilan erishdi. “AirAsia”ning strategiyasidan ko‘zlangan yana bir maqsadi, arzon narxli hamda muqobil xizmatli kompaniya bo‘lib tanilish edi va bu, kompaniyaning eng asosiy ustunliglaridan biri edi. Asosan, “AirAsia” yo‘lovchilarni talabiga mos xizmatlar bilan ta’minlaydi va ular bilan hech qanday yuqori xizmat yuzasidan norozilik kelib chiqmaydi. “AirAsia” qaysi mijozlarga qanday xizmat ko‘rsatishni xohlashi borasidagi aniq qarashga ega. U narxlar bilan qiziqadigan yo‘lovchilarni ortiqcha xizmatlarsiz va pastroq narxlar bilan maqsad qiladi. Nihoyat, bu havo yo‘llarining “lean”taqsimotli sistemasi (usuli) mijozlarga birnechta yo‘nalishdagi takliflarni jumladan, bron qilish (booking) hamda chiptalarni sotib olish imkoniyatini taqdim qiladi. Shuningdek, “AirAsia” investitsiya kiritib o‘zining brendini hamda reklamalar uchun ketayotgan sarflarni (dollar) yanada yaxshilashga urinib, brendga nisbatan omma etiborini oshirish yo‘lida say-harakatlar olib bormoqda. Shu bilan bir qatorda, “AirAsia” o‘z mijozlariga bo‘lgan do‘ stona hamda shaxsiy(personal) xizmat g‘amxo‘rligiga katta e’tibor qaratmoqda. Kompaniya ishchilari yo`lovchilarga yuqori sifatli xizmat ko‘rsatishga ruhlantiriladi va asosan, ularni ishga olishda yaxshi xizmat ko‘rsatish qobiliyatlari hisobga olinadi. Bu kabi ishchilar “AirAsia”ning yo‘lovchilari sarflashayotgan pullariga yarasha xizmat olishini kafolatlovchi asos bo‘lib xizmat qiladi. “Skytrack”dagi yo‘lovchilar daftarchasidagi yozmalar shuni ko‘rsatdiki, kompaniya uch yulduzli deb baholandi va ishchilarni xushmuomila, samaradorli hamda yordamchi ekanliklari tasdiqlab o‘tilgan. Va kutilganidek, bazi yo‘lovchilar reys kechiktirilib, buning uchun hech qanday aytarli sabab keltirilmagan holatda yozgan shikoyatlari ham o‘rin olgan. Garchi, ovqat hamda ichimlik uchun ichki qo‘shimcha xarajatlardan yo‘lovchilarning xabari bo‘lsada, ko‘pchilik arzon narxdagi yo‘l xaqqidan mamnundirlar. Shuning uchun, muqobil bozorlarning (targetmarket) ko‘pchiligi kompaniyaning narxni baholash strategiyasiga jalb qilinayotgandek ko‘rinadi. Boshlang‘ich davirda kompaniya ko‘pincha narxlar bilan qiziqadigan dam olish yoki bisnes safari uchun ketayotgan yo‘lovchilarga etibor qaratgan. O‘z markazlaridan 3.5 soatli qatnovlar yordamida, Osiyoni janubiy-sharqida yashovchi 500 million odamlarni jalb qilish “AirAsia”ning asosiy strategiyalaridan biri bo‘lgan. Malayziya, Tailand va Indoneziya davlatlarining o‘sib borayotgan aholisi “AirAsia” uchun katta bozor bo‘lib xizmat qiladi. Bu bozorlardagi maqsadli mijozlar ilgari havo yo‘llaridan foydalanmagan yoki qurbi yetmagan shaxslarni qamrab oladi, chunki aksariyat kompaniyalar bu darajadagi hamyonbop xizmatlarni taklif qilmaydi. Dastlab, kompaniya narx haqida qayg‘uradigan yo‘lovchilar uchun, qisqa va unchalik hashamatli bo‘lmagan yo‘nalishli qatnovlarni rivojlantirish orqali o‘z faoliyatini yo‘lga qo‘ygan. Bundan tashqari, ko‘p havo yo‘llari markazlari harajatlarni kamaytirish maqsadida shahar chetroqlarida joylashtirilgan. Qisqa qilib aytganda, “AirAsia”ning strategiyasi kompaniya sarf- xarajatlarini kamaytirishga qaratilgan edi. Yo‘lovchilarni eng yaxshi xizmat bilan ta’minlash uchun “AirAsia” Internet yordamidan foydalangan. Masalan, onlayn buyurtma qilish xizmati xizmatni yaxshilashda asosiy yo‘l bo‘lgan. “AirAsia”ning murakkab boshqaruv sistemasi chiptalarga turlicha narxlar joriy qilgan, ya’ni ertaroq buyurtma qilganlarga kech buyurtma qilganlardan ko‘ra arzonroq narxda sotilgan, bundan tashqari yuqori talabga ega bo‘lgan yo‘nalish chiptalari ham qimmatroq bo‘lgan. Umumiy qilib aytganda, bu strategiyalar “Air Asia”ning daromadini deyarli 4 foizga oshirishga yordam Air Asia ko‘pincha narxlar bilan qiziqadigan, qisqaroq masofalarni ko‘zlaydigan, agar kamroq narx bo ‘ lsa qo ‘ shimcha xizmatlarni talab qilmaydigan yo‘lovchilarni maqsad qilgan holda, raqobat ustunligini yaratdi berdi. 2012-yilning uchinchi choragiga kelib, kompaniyani sof daromadi 3.6 foizga ya’ni 52 million AQSH dollariga oshgan. Yo‘lovchilarni 9 foizga ko‘payganligi sababli, kompaniya daromadi o‘sishda davom etgan. Bu o‘sish sur’atini saqlab qolish maqsadida “AirAsia” kompaniyasi “Airbus” (samolyot ishlab chiqaruvchi kompaniya) kompaniyasidan o‘zini hozirgi flotiga yana 11 ta samolyot qo‘shishni reja qilgan. “AirAsia”ning yangi boshqaruvchisi kompaniya daromadi juda yaxshi va keyingi yillarda ham yanada yaxshi bo‘lishini ta’kidlab va bunga sabab qilib, kompaniya xizmatiga bo‘lgan yuqori talabni ko‘rsatgan. Bu yuqori talabni qondirish uchun Filippin, Tailand va Yaponiya davlatlarida “AirAsia” o‘z filiallarini joriy qilgan. Biroq, “Air Asia” bir nechta muammolarni hal qilishga to‘g’ri keladi, jumladan bular yoqilg’i narxi va ishchilar oyligi oshishi bundan tashqari kompaniya o‘sishiga halal berayotgan hozirgi infrastrukturasini ham rivojlantirishi kerak. Bunga qo‘shimcha, “Air Asia” 2013-yildan buyon arzon narxda faoliyat olib borayotgan boshqa havo yo‘li kompaniyalari, ya’ni Singapur havo yo‘llari va “PT Lion Mentari” havo yo‘llari bilan raqobat qilishga tayyorgarlik ko‘rishi kerak. “AirAsia” ko‘zlagan maqsadlariga erishish uchun yuqorida sanab o‘tilgan muammolarni bartaraf qilishi lozim, aks holda, kompaniya arzon narxni saqlashda muvaffaqiyatsizlikka uchragan bir vohaga aylanib qoladi. “AirAsia”ning bu muammolarni hal etish strategiyasi yoqilg’i narxini nazorat qilish va 2026-yilgacha yana 266 ta samolyot sotib olishdan iborat. 2031-yilgacha Osiyoning umumiy o‘sish qiymati 6.4 foiz bo‘lishi kutilmoqda, Osiyo iqtisodiyoti o‘sib borar ekan, “AirAsia” ham mos ravishda yuqori talabni qondirish maqsadida yanada ko‘proq yo‘nalishlarni joriy qiladi. Yüklə 162,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|