Kimyoviy texnologiya

HISOB QISMI
3.1. AMMIAKNI OKSIDLASH KONTAKT APPARATINING ISSIQLIK TEXNIK HISOBI
Modiy balanslar hisobi.
Berilgan ma’lumotlar.
Unumdorlik-128000 t/yil. P₂O₅
EFK ning tarkibi:

P2O5	20%
Mg	0,6%
Fe2O3	0,51%
CaO	45%
SO3	1,83%
Al2O3	75%
F	2%

H₃PO₄ va ammiak kirish balansini hisoblaymiz.
G=120000t/355·24=15 t/s·1000 = 15000 kg/s.
H₃PO₄ kg 100w 20 kg P₂O₅
X kg. H₃PO₄ 15000 kg P₂O₅

X kg H₃PO₄=100·15000/20=75000 kg/s H₃PO₄

H₃PO₄=75000·0,2·2·98/142=20704 kg/s
H₂O: 75000-20704= 54296 kg/s.
75000·0,2·0,27=4050 kg/s.
ammiak bilan kiradigan suv miqdori.
4050·1/99=40,909 kg/s.
Quyidagi reaksialar.
MgO+H₃PO₄+H₂O=MgHRO₄·3H₂O
CaO+H₃PO₄+H₂O=CaHPO₄·2H₂O
Al₂O₃+2H₃PO₄=2AlRO₄+3H₂O
Fe₂O₃+2H₃RO₄=2FeRO₄+3H₂O
2NH₃+H₂SiF₆=(NH₄)₂SiF₆
2NH₃+H₂SO₄=(NH₄)₂SO₄
NH₃+ H₃PO₄=NH₄H₂RO₄
2NH₃+ H₃PO₄=(NH₄)₂PO₄
Chiqim
75000·0,006·174/40=1957,5kg
krisstallizatsion suv.
75000·0,006·3·18/40=607,5kg
Bu yerda (40,174,18,142-MgO.MgHPO4·3H₂O H₂O va P₂O₅ ning
molekulyar og’irligi).
Dikalsiy fosfat. 75000·0,0045·172/56=1036,6 kg
Krisstallizatsion suv.75000·0,0045·2·18/56=216,9 kg
P₂O₅: 75000·0,0045·142/56·2=428 kg
(56 va 172 ya’ni SaO va CaHPO₄·2H₂O molekulyar og’irligi.)
Alyumeniy fosfati:
75000·0,0075·142/102=1345 kg
P₂O₅ :
75000·0,0075·142/102=783 kg
(102 va 122 ya’ni Al₂O₃ AlPO₄ molekulyar og’irligi).
FePO₄:
75000·0,0051·2·207/160=989 kg
P₂O₅:
75000·0,0051·142/160=339 kg
(160 va 207 ya’ni Fe₂O₃ va FePO₄ molekulyar og’irligi)
(NH₄)₂SiF₆ 75000·0,02·178/6·19=2342 kg
NH₃:
75000·0,02·2·17/6·19=447 kg
(NH₄)₂SO₄ 75000·0,0183·132/80=2264,6 kg
NH₃:
75000·0,0183·2·17/80=583 kg
P₂O₅ 1 va 4 ga bir-biriga bog’lik.
799 kg+428 kg+783 kg+339 kg=2349 kg
P₂O₅ miqdor NH₃ bilan bog’lik.
75000·0,2-2349=12651 kg
neytrallangan pulpada NH₃ va umumiy miqdor 27% P₂O₅ bor
447 kg+583 kg=1030 kg
Fosfat ammoniy hosil bulishida ketgan ammiak:
2349 kg+12651 kg=15000 kg.
NH₃ miqdori P₂O₅ va monoammoniy fosfat bilan bog’lik:
15000·0,27-1030=3020 kg
2·17·12651/142=3029 kg.
3029-3020=9 kg.
Diammoniyfosfatning miqdori:
9·132/2·17=34,94 kg
quyidagi monoammoniy fosfatning miqdori:
34,94·115/132=30,44 kg
115·3029/17=20490,29 kg
kelib chiqqan diammoniy fosfatdan monoammoniy fosfat koladi.
20490,29-30,44=20459,85 kg
quruq tuzning chiqishi:
1957,5+1036,6+1345+989+2342+2264,6+20459,85+34,94=30429,49 kg.
kg suv:
607,5+216,9=824,4 kg
30429,49-824,4=29605,09 kg

Formula	kg	%
MgHPO4·3H2O	1957,5	6,4
CaHPO4·2H2O	1036,6	3,4
AlPO4	1345	4,42
FePO4	989	3,25
(NH4)2SiF6	2342	7,67
(NH4)2HPO4	34,94	0,11
(NH4)2SO4	2264,6	7,44
NH2N2PO4	20459,85	67,2

Sistemaning metalga tushadi:
75000+4050+40=79090 kg
kitob buyicha
1000 78
75000 X
X=5850 kg
Pulatning tarkibila erkin holda suv bor.
73240-30429,49=42810,51 kg
hammasi: suv va pulpa
42810,51+824,4=43634,91 kg
43634,91·100/73240=59,5%
Moddiy balans

Kirim	kg	%	chikim	kg	%
20% ning P2O5 ekstraksion fosfor kislota mono gidrat (100% H3PO4)	20704	26,17	Pulpadagi tuzlarning mikdori:	30429,49	38,5
Fosfor kislotasi bilan suv	54246	68,65%	MgHPO4·3H2O CaHPO4·2H2O AlPO4 FePO4	1957,5 1036,6 1345 989
Ammiak	4050	5,12	(NH4)2SiF6	2342
Suv va ammiak	40	0,06	(NH4)2PO4	34,94
			(NH4)SO4	2264,8
			NH4H2PO4	20459,85
			Pulpa bilan suv	42810,51	54,2
			Suv bugi	5850	7,3
Jami:	79090	100	Jami:	79090	100

MEHNAT MUHOFAZASI


Qurilmani halokatsiz va ishonchli ishlashiga, texnologik zayilga qat’iy amal qilgan holda, hamma zaruriy mansab, ishlab-chiqarish, havfsizlik texnikasi yо‘riqnomalariga amal qilgan, texnologik zayilni tо‘g‘ri boshqargan, hamda xizmat qiluvchi shaxslarni yaxshi tayyorlagan holda amalga oshiriladi. Ushbu bо‘limda keltirilgan yong‘in havfsizligi, havfsizlik texnikasi qoidalari, bor bо‘lgan yо‘riqnomalarni о‘rnini bosish uchun emas, balki ularni tо‘ldirishga xizmat qiladi. Jarayonni havfsiz boshqarishni asosiy qoidalari quyidagilar sanaladi:
1. Qurilmadagi uskunalarni ishlatish bо‘yicha yо‘riqnoma asosida, texnologik ish yuritish yо‘riqnomasiga qat’iy amal qilish.
2. Rostlash, nazorat-о‘lchov asboblarini, blokirovkalar va habarchilarni tо‘xtovsiz ishlashini ta’minlash.
3. Yong‘inga qarshi habarchi va aloqani, о‘t о‘chirish va shaxsiy himoya vositalarini soz holda saqlash.
4. Xizmat qiluvchilar surilma, quvur, apparatlarni joylashini va texnologik tarxni va ularni vazifalarini hamda xizmat kо‘rsatish qoidalarini yaxshi bilish.
5. Qurilmadagi apparat va uskunalarni о‘z vaqtida ta’mirlash va sozligini ta’minlash.
6. Sexni ishlatishda paydo bо‘lgan meyordan chetga chiqish, nosozlik va boshqa shu kabi kamchiliklarni о‘z vaqtida bartaraf etish.
7. Bosim ostida ishlovchi apparatlarga xizmat kо‘rsatish bо‘yicha havfsizlik qoidalariga tо‘liq amal qilish.
8. Zaharli, yemiruvchi, yonuvchi, portlovchi moddalar bilan ishlashda havfsizlik qoidalariga amal qilish.
9. Sexni tо‘xtatib va ta’mirlab bо‘lib, ishga qо‘shishda havfsizlik qoidalariga amal qilish.
10. Ishlab chiqarish maydonlari, binolarda havoni doimiy nazorat qilib turish, hamda sanoat oqavalari va chiqitlarni nazorat qilib borish. 11. Quvurlarni va apparatlarni zichligini doimiy nazorat qilish.
12. Davlat texnazorati yо‘riqnoma talabi bо‘yicha oldini olish uchun ta’mirlash (PPR) grafigiga asosan uskunalar ta’mirini о‘z vaqtida amalga oshirish.
13. Havfsizlik texnikasi yо‘riqnomalarini о‘z vaqtida va sifatli о‘tkazish.
14. Yuqori havfga ega bо‘lgan olovli, gaz havfli va ta’mirlash ishlarini bajarishda yо‘riqnomaga qat’iy amal qilish.
15. Ashyo va moddalarni tо‘g‘ri saqlash.
16. Qurilma hududida vaqtinchalik va bir martalik ishlarni bajarishda ruhsat olish tartibiga rioya qilish.
17. Shamollatish (ventilyatsiya) qurilmalarini meyorida ishlatish.
18. Elektr tarmoqlaridan kuchlanishni ajratish tartibini saqlash. 19. Tasdiqlangan tartib bо‘yicha yong‘in qо‘riqchilarini о‘z vaqtida chaqirish. Texnologik jarayon havfsizligi quyidagilar hisobiga erishiladi: – organizmga zaharli ta’sir etuvchi ishlab chiqarish chiqitlari, moylash moylari, reagentlar, hom ashyolar bilan ishlovchilarni ochiqdan-ochiq ishlashiga yо‘l qо‘ymaslik; – texnologik jarayonni tо‘liq avtomat, mexanizatsiyalashgan, masofadan boshqarishni qо‘llagan holda boshqarish; – mehnatni bir xilligi va og‘irligini cheklash maqsadida unumli ishlovni va dam olishni tashkil etish; 54 – ishlab chiqarishdagi havfli va zaharli faktorlar kelib chiqishi haqida о‘z vaqtida ma’lumot olish; – ishlab chiqarish uskunalarini halokatda ajratadigan va himoyani ta’minlaydigan jarayonni boshqarish va nazorat qilish sistemasiga ega bо‘lish; – ishlab chiqarishning zaharli va havfli faktorlari sanalgan ishlab chiqarish chiqindilarini о‘z vaqtida zararsizlantirish hamda chetlatish.
Gazni qayta ishlash jarayonida asosan barcha qurilma va uskunalar odam xayoti uchun xavfli bо‘lgan yuqori bosim va harorat ostida, elektro qurilmalar esa yuqori kuchlanishda ishlaydi. Texnologik rejim buzilishi, xavfsizlik talablariga rioya qilmaslik, avariya holatlarida quyidagilar sodir bо‘lish extimoli bor: - zaharli moddalar bilan zaharlanish; - portlash va yonginlar; - elektr, texnik va mexanik jaroxat olish; Qurilma va uskunalarni notо‘gri ishga qо‘shish, ekspluatatsiya qilish natijasida ularni muddatidan avval ishdan chiqishi, ishchi zonaga zaharli gazlarni tushishi, yonish va portlash xavfi oshishiga olib keladi. Sexda avariyasiz ish olib borilishining asosiy talabi texnologik rejimga, barcha yо‘riqnomalar – mansab, ishlab chiqarish, ekspluatatatsion va texnika xavfsizligi yо‘riqnomalariga qat’iy amal qilishdan iborat.