Kirish. Neft maxsulotlarini olinish texnologiyasi Reja

Amortizator suyuqliklari.
Amortizator suyuqligi sifatida AJ-12T suyuqligi ishlatiladi. Bu suyuqlik qovushqoqligi past mineral moyga kremniy organik birikmalar, shuningdek yemirilishga va oksidlanishga qarshi prisadkalar qo’shib tayyorlanadi. AJ-12T suyuqligi zichlash detallari moyga chidamli rezinadan tayyorlangan sistemalarda ishlatiladi. U - 50 dan +60⁰S temperatura diapazonida amortizatorlarning normal ishlashini ta’minlaydi.
MGP-10 moyi avtomobillarning gidravlik amortizatorlarida barcha mavsumlarda ishlatish uchun mo’ljallangan bo’lib, hayvonot yog’lari, oksidla-nishga va ko’piklanishga qarshi prisadkalar aralashmasidan iborat. Agar ishlab chiqarishda maxsus amortizator suyuqliklari bo’lmasa, ularni teng miqdorda olingan transformator va turbina moylarini aralashtirib tayerlash mumkin.
3. Atrof-havo temperaturasi past bo’lganda yenuvchi aralashmaning sekin o’t olishi sababli karbyuratorli dvigatellar va dizellarni yurgizib yuborish qiyinlashadi.
Sovuq dvigatelni yurgizib yuborishni osonlashtirish uchun yurgizib yuborish suyuqliklari foydali hisoblanadi. Bu suyuqliklarga muayyan ekspluatatsion talablar qo’yiladi:
- ular past temperaturada yaxshi bug’lanishi hamda uchqun ta’siridan tez o’t olishi yoki siqish natijasida o’z-o’zidan alangalanishi lozim. Yurgizib yuborish suyuqligi 20 va 50 ml sig’imli alyuminiy ampulalarda bo’ladi. Suyuqliklar dvigatelga kiritish uchun yurgizib yuborish moslamalari bo’lib, ular dvigatelga o’rnatiladi. Nasos orqali havo bosimi ostida ampula teshiladi, havo bilan birgalikda to’zitilgan suyuqlik jiklyorlariga beriladi. Dizelli dvigatellar uchun “Xolod D-40”, karbyuratorli dvigatellar uchun “Arktika” suyuqligi ishlatiladi.
4.Sovitish suyuqliklari. Ichki yenuv dvigatellari havo yeki suyuqlik bilan sovitiladi. Dvigatel ishlaetganda sovituvchi suyuqlik temperaturasi 85-90⁰ga, ba’zan 105-110⁰S ga yetadi. Bu suyuqliklarga quyidagi talablar qo’yiladi:
- qaynash temperaturasi sovitish sistemasidagi eng yuqori temperaturadan 15-20⁰S yuqori bo’lishi kerak;
- qotish temperaturasi havoning temperaturasidan 5-10⁰ past bo’lishi kerak;
- metall detallarni korroziyalamasligi kerak;
- suyuqliklar arzon, yetarli, yeng’in chiqish jihatidan havfsiz bo’lishi kerak.
Sovitish sistemasida asosan suvdan foydalaniladi. U issiqlikni yaxshi o’tkazadi, issiqlik sig’imi katta, qovushqoqligi past bo’lib, ishlatishga qulay.
Suvning umumiy qattiqligi deganda undagi kaltsiy va magniy tuzlarining umumiy miqdori tushuniladi. Suv qaynaganda kaltsiy va magniy tuzlari cho’kmasdan, eritmada qoladi. Agar suvdagi tuzlar 3,0 mG -ekvivalentlardan oshmasa, bu suv yumshoq hisoblanadi. Tarkibida 6,0 mG - ekvivalentdan ortiq tuzlar bo’lgan suv qattiq hisoblanadi. Qattiq suvni yumshoq suvdan unda sovun ko’pirtirib aniqlash mumkin.
Suvni yumshatishning eng oddiy usuli, uni 15-20 minut davomida qaynatishdir.
1 l suvni tarkibida 20,04 mG kaltsiy va 12,16 mG magniy tuzlari bo’lsa bu suvning qattiqligi 1 mG ekvivalentga teng deyiladi.
Past temperaturada muzlaydigan sovitish suyuqliklariga antifrizlar kiradi. Bu suyuqlik etilenglikolq va suvning aralashmasidan (muzlaydi) hosil bo’ladi.
Etilenglikolq - ikki atomli spirt SN₂ON-SN₂ON belib, rangsiz tinir suyurlik. U suv, spirt va atsetonda yaxshi aralashadi va neft maxsulotlarida erimaydi.
Suv 0⁰S da, etilenglikolq - 11,5⁰S da muzlaydi.
33,3% suv va 66,7% etilenglikolqdan iborat aralashmaning qotish temperaturasi - 70⁰S ga teng.

0 -10

-20

-30
-40

-50

-60

-70
-80

	Ьотиш темпера-тураси t, ^0C
100 80 60 40 20 0
Etillenglikolq miqdori, %

14-rasm. Etillenglikolq va suvning muzlash xarorati.