Kitabın adı: Aqrar sahədə mülki müdafiə

3.6. Bakterioloji silah 
 
Bakterioloji silah – kütləvi qırğın silahlarının bir növüdür. 
Bu silah – bakterial vasitələrə və onları tətbiq etmək üçün işlə-
dilən döyüş sursatına, cihaz və tərtibatlara deyilir. Bakterioloji 
silahın (BS) əsasını xəstəlik törədən mikroblar və onlardan alı-
nan zəhər- toksinlər təşkil edir. 
Bakterioloji  vasitələrin  insanlara,  heyvanlara  və  bitkilərə 
zədələyici təsiri bir sıra fərdi xüsusiyyətlərlə xarakterizə edilir. 

---

 
67 
Onların hətta çox kiçik dozaları belə, yoluxucu xəstəlik törədə, 
yaxud  insanları  və  heyvanları  zəhərləyə  bilər.  Sağlam  adama 
keçir, insanlar və heyvanlar arasında tez yayılır. Xəstəlik törə-
dən mikroblar və toksinlər müəyyən müddət xarici mühitdə və 
ya  yoluxmuş  həşaratlar,  gənələr  və  gəmiricilərdə  qala  bilər. 
Bakterioloji vasitələrin zədələyici xassələrindən biri də onlarda 
inkubasiya və ya gizli tə'sir dövrünün olmasıdır. 
Düşmən bakterioloji vasitələri təyyarə bombaları, top gül-
lələri, raketlər və içərisinə maye,  yaxud quru halda mikrob və 
zəhər  qatışığı  (reseptur)  doldurulmuş  xüsusi  konteynerlər  və 
cihazlar  vasitəsilə  ata  bilər.  Onları  zəhərlənmiş  daşıyıcılar  da 
(həşəratlar, gənələr, gəmiricilər) yaya bilər. 
Bakterioloji silahın tətbiqi nəticəsində şübhəsiz ki, şəhərlər 
və başqa yaşayış məntəqələri, dəmir yolu qovşaqları, limanlar, 
su təchizatı mənbələri, həmçinin kənd təsərrüfatı bitkiləri əkil-
miş tarlalar zədələnə bilər. 
Xəstəliyin  yayılmasının  ən  sadə  üsullarından  biri  havanın 
yoluxmasıdır. İçərisində bakterioloji vasitələr olan hərbi sursat 
havada duman və  ya tüstüşəkilli aerozol buludu  yaradır. Onun 
zədələyici  təsiri  tətbiq  edilən  xəstəliktörədicidən,  ərazinin  rel-
yefındən, meterioloji şəraitdən və s. asılıdır. 
İnsan və heyvanlar təkcə bakterioloji vasitələrin tətbiq edil-
diyi zaman deyil, buluddan ayrılmış aerozol hissəciklərinin zə-
dələyici  xüsusiyyətlərini  saxlaya  bildiyi  vaxtdan  asılı  olaraq, 
bir neçə saat, gün, həftə, hətta ay müddətində də zədələnə bilər. 
Ona görə üzərinə həmin hissəciklər düşmüş əşyalara toxunduq-
da və ya yoluxmuş- yeyinti məhsullarından və ya sudan istifadə 
edildikdə zədələnmək olar. 
Bakterioloji  silahın  tətbiqi  nəticəsində  bioloji  zədələnmə 
ocağı yarana bilər. Bioloji zədələnmə ocağı o əraziyə deyilir ki, 
orada  bioloji  silahın  tətbiqi  nəticəsində  insan,  heyvan  və  bitki 
tələfatı  olsun  Bioloji  zədələnmə  ocağı  yaranan  yerdə  karantin 
və müşahidə rejimləri tətbiq olunur (şək. 18). 
Yoluxucu  xəstəlik  yayan  həşəratlar  bir  yerdən  başqa  yerə 

---

 
68 
keçdikləri  üçün  bakterioloji  yoluxmanın  ilk  sərhədləri  də 
genişlənir və deməli,  yoluxucu xəstəliklərin  yayılma təhlükəsi 
artır. 
Profilaktika aparmaq və lazımi tədbirləri görmək üçün bak-
teriloloji vasitələrin vaxtında aşkar edilməsinin çox böyük əhə-
miyyəti  var.  Düşmənin  bakterioloji  silahdan  istifadə  etdiyini 
zahiri  əlamətlərə,  bu  vasitənin  hansı  yoluxucu  xəstəlik  törədə-
cəyini  isə  laboratoriyada  aparılmış  tədqiqatlara  görə  müəyyən 
etmək olar.