Kitabın adı: Aqrar sahədə mülki müdafiə

b)  Hava-iqlim  şəraiti.  Hava-iqlim  şəraiti  kənd  təsərrüfatı 
bitki  məhsullarının  həcmində  və  heyvandarlığın  inkişafında 
əhəmiyyətli  rol  oynayır.  Məlumdur  ki,  dünyada  mövcud  olan 
11 iqlim qurşağından 9-u Azərbaycanda vardır. Ona görə də öl-
kəmizdə  çeşidli  kənd  təsərrüfatı  bitkilərinin  əkilib-becərilməsi 
rentabellidir.  Hər  bir  bitki  (pambıq,  taxıl,  qarğıdalı,  yonca  və 
s.)  öz  inkişafı  üçün  müəyyən  miqdarda  günəş  enerjisi,  istilik, 
nəmlik,  mineral  elementlər  tələb  edir.  Torpaq  və  iqlim  şəraiti 
nəzərə alınmaqla Azərbaycan Respublikasında rayonlaşdırılmış 
bitkilərin  əkilməsi  vacibdir.  Ölkənin  aran  rayonlarında  daha 
çox istiliyə davamlı (meylli) bitkilərin becərilməsi əlverişlidir. 
Bu  zaman  əsasən  tozlanmanın  (vegetasiya)  əlverişli  dövründə 
düşən  nəmliyin  miqdarı  mütləq  nəzərə  alınmalıdır.  Bitkilərin 
müvafiq iqlim qurşağında əkilməməsi onun yekun məhsuldarlı-
ğına əsaslı təsir göstərir. Heyvandarlıq sahəsində saxlanan hey-
vanların iqlim şəraitinə uyğun olması nəzərə alınmalıdır. 
 c) Meliorasiyanın vəziyyəti.  Ölkəmizin bəzi regionlarında 

---

 
99 
yetişdirilən    kənd  təsərrüfatı  bitkiləri  təbii  suvarılmaya  (dəm-
yə),  bəzi  regionlarda  isə  süni  suvarılmaya  məruz  qalır.  Təbii 
suvarılma olan regionlarda bitkinin  yetişkənlik dövründə aylıq 
yağıntının miqdarı bitkinin inkişafını təmin etmədikdə, həmçi-
nin, süni suvarılan regionlarda bitkinin suvarılması zəruri olan 
zamanda  su  mənbələrində  yetərli  su  kütləsinin  olmaması  ye-
kunda  bitkinin  məhsuldarlığına  təsir  göstərir  ki,  bu  da  həmin 
sahə üzrə iş dayanıqlığının itirilməsi kimi qiymətləndirilir. 
Bundan əlavə əkinə yararlı torpaqlara aqrotexniki qulluğun 
edilməsi  və  meliorativ  işlərin  görülməsi  ilə  torpağın  şoranlaş-
ması və eroziyasının qarşısını almaq mümkündür.