Klasterlew mashqalası

Tiykarǵı klasterlew algoritmleri

Algoritmlerdiń xarakteristikası . Klasterdi ámelge asırıwda, nátiyjede qansha klaster qurıw kerekligi ayrıqsha áhmiyetke iye. Klasterlew obyektlerdiń tábiyiy jergilikli toplamların anıqlawı kerek dep shama etiledi. Sonıń ushın, klasterler sanı kóbinese algoritm formasın sezilerli dárejede quramalastiratuǵın parametr bolıp, eger ol belgisiz dep esaplansa hám eger ol málim bolsa, nátiyjeniń sapasına sezilerli tásir etedi.
Klasterler sanın tańlaw mashqalası onsha áhmiyetsiz emes. Qanaatlandıratuǵın teoriyalıq sheshimdi alıw ushın kóbinese aldınnan belgilengen bólistiriwler semeystvosınıń qásiyetleri haqqında júdá kúshli shamalardı talap etiwin aytıw jetkilikli. Biraq, izertlew basında, maǵlıwmatlar haqqında derlik hesh nárse málim bolmasa, qanday shamalar haqqında sóylew múmkin? Sonıń ushın klasterlew algoritmlerı ádette, klasterler sanın sanaw processinde onıń optimal mánisin anıqlawdıń qanday da bir usılı retinde dúziledi.
Toplamdı klasterlerge bolıw usılları sanı kútá úlken. Olardıń barlıǵın ierarxiyalıq hám ierarxiyalıq bolmaǵanlarǵa bolıw múmkin.
Ierarxiyalıq bolmaǵan algoritmlerde olardıń jumısınıń tábiyatı hám toqtap qalıw jaǵdayı júdá kóp sanlı parametrler menen aldınnan tártipke salınıwı kerek, bul geyde qıyın, ásirese materialdı úyreniwdiń dáslepki basqıshında qıyınshılıq tuwdıradı. Biraq bunday algoritmlerde hár túrlı klasterlewde úlken maslasıwshanlıqqa erisiledi hám ádette klasterler sanı anıqlanadı.
Basqa tárepten, obyektler kóp sanlı parametrler menen xarakterlengende, bul jaǵdayda ayrıqshalıqlardı gruppalaw wazıypası kerek boladı. Baslanǵısh maǵlıwmat belgiler jalǵanıwlarınıń kvadrat matricasında, atap aytqanda, korrelyaciya matricasında jaylasqan. Gruppalaw mashqalasın tabıslı sheshiw ushın tiykarınan ayrıqshalıqparametrler ortasındaǵı óz-ara múnásiybetlerdiń dúzilisin belgileytuǵın az sanlı jasırın faktorlar haqqındaǵı rásmiy bolmaǵan boljaw etiw kerek boladı.
Ierarxiyalıq algoritmler, tiykarınan, olar klasterler sanın anıqlawdan bas tartadı, ishki klasterlerdiń tolıq teregi (dendrogramma) qurıladı. Klasterler sanı, qaǵıyda jol menende, algoritmlerdıń islewi menen baylanıslı bolmaǵan shamalar tiykarında, mısalı, klasterlerdiń bóliniw (birlespe) shegarasındaǵı ózgerisler dinamikası menen belgilenedi. Bunday algoritmlardıń qıyınshılıqları jaqsı úyrenilgen: klasterge jaqınlıq ólshemlerin tańlaw, dendrogrammalarda inversiyalardı indekslew mashqalası, ierarxiyalıq klassifikaciyalardıń ózgermeytuǵınlıǵı, bul geyde talap etilmese de. Biraq, klasterlerdiń dendrogramma suwreti klasterlerdiń dúzilisi haqqında eń tolıq túsinikti beredi.
Ierarxiyalıq algoritmler dendrogrammalardı qurıw menen baylanıslı hám tómendegilerge bólinedi:
• aglomerativ, baslanǵısh elementlerdiń izbe-iz kombinaciyası hám klasterler sanınıń sáykes túrde azayıwı (tómennen joqarıǵa klasterlerdi qurıw) menen xarakterlenedi;
• bo'linetuǵın, olarda klasterler sanı birden baslap artadı, bunıń nátiyjesinde bóliniw gruppaları izbe-izligi payda boladı (joqarıdan tómengeshe klasterlerdi qurıw).