Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Agressiv xulq -
shaxsning ma’ naviy buzuqlikka asoslangan, boshqarishning ichki dunyosiga ochiqdan- ochiq salbiy ta’sir o‘tkazib, tajovuz qilib, uni izdan chiqarishga qaratilgan g‘ayriinsoniy x ususiy at. Agressiv xulqning shakllanishi, kuchayishi va namoyon bo‘lishi ko‘pincha ijtimoiy muhit bilan bog‘liq holda yuz beradi. Shaxsning o‘ziga qaratilgan tajovuzkorlik “autoagressiya” (bunday holat shaxsdagi patologik o‘zgarishlarning ko‘rsatkichi bo‘l ib xizmat qiladi) deb ataladi. O‘z joniga qasd qilish, o‘ziga tan jarohati yetkazish autoagres siyaning ko‘rinishlaridir. Jaholatga botgan, johillik va zo‘ravonlikni maqsadga erishishning asosiy va ustuvor vositasi deb biladigan shaxslarda Agressiv xulq kuchli bo ‘ladi. O‘smirlarda agressiv xulq -atvorning kelib chiqishi juda dolzarb masala hisoblanadi. Inson agressiyasi ko‘rinishlarining turli -tuman va tubsizligidan kelib chiqib, mazkur xulq- atvorni o‘rganishda D.Bass tomonidan taklif etilgan konseptual ramka lar bilan chegaralanish juda foydali ekanligi bilan ayon bo‘ldi. Uning fikricha, agressiv hara katlarni uchta shkalaga asoslangan holda tasvirlash mumkin. jismoniy, verbal, aktiv- passiv va to‘g‘ri - egri o‘smirlarda agressiyaning kelib chiqishi, oilalarda o‘z otasi yoki onasining mehr-oqibatidan bebahra o‘sayotgan va adolatsizlikka uchrash natijasida turli xil jinoyatlarga qo‘l urish kabi illatlarning namoyon bo‘lishi. Ba’zi oilalarda esa ota - ona va farzand o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning ijobiy psixologik iqlimda emasligi achinarli holdir. Aksariyat ota- onalar o‘z farzandlarini tarbiyaga chaqirish da g‘amxorlik, k, sabr - toqat, mehr kabi hislatlar bilan yondashish o‘rniga, kuch bilan, ayniqsa jismoniy jazo usuli bilan tasir o‘tkazadilar. O‘z navbatida bu kab i xatti- harakatlar o‘smirlarda agressiv xulq - atvorning shakllanishiga zamin bo‘ladi. Agressiya ning odatiy namoyishlari quyidagilar hisoblanadi. nizo chiqarish, bosim o‘tkazish, majburlash, |