Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz Texnologiya ma’lum bir maqsadga erishish yoki muammoni hal qilish uchun buyurtma qilingan tizim asosida qo ʻ llaniladigan texnikalar va bilimlar to ʻ plami sifatida tavsiflanadi. Bu atama yunon tilidan, x ususan tekne (texnika yoki san’at) va lojali (biror narsaga nisbatan mahorat) birlashmasidan kelib chiqqan. Keyinchalik keng tarqalgan foydalanishda texnologiya so ʻ zi fan va muhandislik bilan bog ʻ liq. Shunday qilib, uning kelib chiqishini belgilaydigan aniq bir sana yo ʻ q. Aytish mumkinki, texnologiya bu insoniyat tarixining boshlanishidan beri mavjud. Barcha yutuqlar orasida kompyuter yutuqlari ajralib turadi. Garchi yangi asrning yigirma yilligi o ʻ tmagan bo ʻ lsa-da, texnologik taraqqiyot katta tezlikda rivojlanishda davom etmoqda. Hisoblash, raqamlashtirish, robototexnika va boshlang ʻich sun’iy intellekt bilan birgalikda barcha sohalarda mavjud. Avtomatlashtirish va raqamlashtirish juda katta imkoniyatlar yaratadi, shuningdek, ishsizlik kabi bir qator muammolarni ham keltirib chiqaradi. O ʻquvchilarga ta’lim -tarbiya berishda ularni to ʻ g ʻ ri kasb tanlashga yo ʻ naltirish juda muhim hisoblanadi. Chunki tanlangan kasb har bir inson kelajagi bilan bog ʻ liq hamda yashash tarziga ham ta’si r qiladi. Inson o ʻ zi tanlagan kasb yoki hunaridan zavq olsa, qilgan ishidan mamnun bo ʻ ladi. O ʻz kasbining ustasiga aylanadi, el e’tiboriga tushadi, baraka topadi. Kasb tanlashda maktabning o ʻrni beqiyos. Ba’zi oʻ quvchilar fizika, kimyo, biologiya fanlariga, boshqalari adabiyot, tarix yoki huquq faniga qiziqadi. Masalan, biologiya faniga qiziqqanlar kelajakda shifokor-veterinar yoki biolog bo ʻ lishi mumkin. Huquq faniga qiziqadigan o ʻ quvchilar huquqshunos, advokat, prokuror, sudya bo ʻ lishi mumkin. Fizika faniga qiziqadigan o ʻ quvchilar muhandis yoki aloqachi bo ʻ ladi. Matematika faniga qiziqadigan o ʻ quvchilar kelajakda iqtisodchi, bankir, buxgalter bo ʻ lishi, chet tillarga qiziqadigan o ʻ quvchilar tarjimon, elchi, gid bo ʻ lib ishlashi mumkin. Avvallari mehnat darsiga 2-, 3-darajali fan sifatida qaralardi. Amaliy mashg ʻ ulotlar qog ʻ oz-qalam, o ʻ chirg ʻ ich, tabiiy materiallar asosida o ʻtilardi. Endilikda bu fan “Texnologiya” deb nomlanib, darslar oliy malakali o ʻ qituvchilar tomonidan o ʻ tiladigan bo ʻ ldi. Bitiruvchi o ʻ quvchilar har yili 3-4 kasb bo ʻ yicha o ʻ qitilib, ishlab chiqarish amaliyotiga kirib kelmoqda. Yangi “Texnologiya” fani darsliklarida oʻ g ʻ il bolalar uchun alohida, qizlar uchun alohida qismlar mavjud. O ʻ g ʻ il bolalar uchun mo ʻljallangan “Texnologiya va dizayn yoʻnalishi” bo ʻ limida hunarmandchilik mahsulotlarini tayyorlash texnologiyasi, ishlab chiqarish va ro ʻ zg ʻ orshunoslik, elektronika asoslari, kasb tanlashga yo ʻ llash hamda ijodiy loyiha tanlash texnologiyasi boblari ajratilgan bo ʻ lsa, qizlarga mo ʻ ljallangan bo ʻ limda ularning o ʻ zlariga mos va zamonaviy yo ʻnalishlarga oid dars ishlanmalari hamda ma’lumotlar joy olgan. Axborot oqimi keskin ortgan davrda mustaqil fikrlash ko ʻ nikmalariga ega bo ʻ lgan, har qanday yangilikni o ʻ rganishga erkin kirisha oladigan shaxsni t arbiyalash ta’lim -tarbiya jarayonining asosiy maqsadi hisoblanadi va bu borada ta’limda yangi texnologiyalarning qo ʻ llanishi, interaktiv usullardan keng foydalanish lozim bo ʻ ladi. Texnologiya fani predmeti boshqa fanlardan umuman farq qiladi. Masalan, fizika yoki matetmatika fanlari o ʻ n yillar davomida yangi bilimlar bilan boyitilib boriladi. Texnologiya fani bo ʻ yicha esa har yili yangiliklar bor. Ishlab chiqarish sohasiga ko ʻ plab yangi texnologiyalar joriy etiladi. Shuning uchun bu fan o ʻ quvchilarni zamonaviy kasblarga o ʻ qitish bilan uyg ʻ unlashtirilgan holda olib borilishi kerak. Xalq ta’limi vazirligi tomonidan yaqin kelajakda oʻquvchilarni kasbiy ta’limga yoʻ naltirish maqsadida superustaxonalar, bolalar texnoparklar i, “Kvantorium” va boshqa zamonaviy parklar ochish ko ʻ zda tutilmoqda. O ʻ quvchilar kompyuter va vibrostendlar bilan jihozlangan bu maskanlarda kasbiy ko ʻ nikmalarga ega bo ʻ lish bilan birga robo, kosmo, nano, bio, IT yo ʻnalishlarida ta’lim olish imkoniga ega bo ʻ ladilar. |