Komali hastaya yaklafiIM

‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri

Acil Hekimlik Sempozyumu

16 -17  Ekim 1997, ‹stanbul, s. 113-136 

---

linçle  ilgili  k›sm›n›n  üç  ana  projeksiyon  sistemi  oldu¤u  kabul  edilmektedir.

Bunlar›n ilki talamusun retiküler çekirde¤ine, buradan da spesifik talamik çe-

kirdekler  üzerinden  kortekse  yay›lmaktad›r.  ‹kincisi  hipotalamus  üzerinden

limbik  sistem  ve  ön  beyne,  sonuncusundan  da  do¤rudan  diffüz  bir  flekilde

neokortekse yay›l›m göstermektedir. Talamik retiküler çekirdeklerin korteks

üzerinde inhibitör etkilerinin oldu¤u ve ARAS’in bu etkiyi engelleyerek ya da

kolaylaflt›rarak, uyan›kl›¤› veya uykuyu sa¤lad›¤› öne sürülmüfltür. Öte yan-

dan  serebral  korteksin  ARAS’tan  sadece  uyar›  almakla  kalmad›¤›  ayn›  za-

manda retiküler formasyonla olan (kortikofugal) geri ba¤lant›lar› ile bunlar›n

kontrol ve modüle edilebildi¤i de bilinmektedir.

Serebral hemisferlerin primer sensoriyel olanlar› ve bunlara ait assosias-

yon korteksleriyle, bunlar› birbirlerine ba¤layan birlefltirici (intra ve inter-he-

misferik) yollar ve bunlarla iliflkili subkortikal çekirdekler, yani serebral hem-

siferlerin çok büyük bir bölümü bilinç içeri¤inden sorumlu atomik yap›lard›r.

Ancak gerek bilinç düzeyinden gerekse bilinç içeri¤inden sorumlu yap›tlar›n

ifllerli¤i için bunlar›n metabolik yönden de intakt (tam ve yeterli) durumda ol-

malar›  gerekmektedir.  Bunun  için  de  serebral  kan  ak›m›n›n,  pH  ve  ›s›s›n›n,

ayr›ca hücrelere enerji sa¤layacak olan glikoz ve oksijen içeri¤inin yeterli ol-

mas›, ara ve di¤er maddelerin eksiksiz tafl›nmas› gerekmektedir. Öte yandan

sentez, membran aktivitesi ve nörotransmiter fonksiyonlar›n› bozabilecek en-

dojen veya eksojen kökenli toksik-metabolik maddelerin olmamas›/uzaklaflt›-

r›lmas› normal bilincin korunmas› için elzemdir.

Bu  aç›klamalardan  da  anlafl›laca¤›  üzere  bilinç  bozukluklar›  ya  sorumlu

anatomik  yap›lar›  etkileyen  lezyonlar  sonucu,  ya  da  bu  yap›lar›n  iflleyiflini

olumsuz etkileyen metabolik nedenler ve nadir olmayarak da bunlar›n de¤iflik

derecelerde bir arada bulunmas›na ba¤l› olarak ortaya ç›kmaktad›r.