Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti


Tebranish konturida zaryadning, tok kuchining va kuchlanishning erkin garmonik tebranishlari ifodalari



Yüklə 1,59 Mb.
səhifə4/7
tarix06.06.2022
ölçüsü1,59 Mb.
#60810
1   2   3   4   5   6   7
2 - Mustaqil ish Fizika II

4.Tebranish konturida zaryadning, tok kuchining va kuchlanishning erkin garmonik tebranishlari ifodalari.
Tebranuvchi sistemaning o‘zida paydo boiadigan kuchlar (kvazielastik kuchlar) ta’sirida hosil boiadigan mexanik tebranishlar xususiy tebranishlar deb atalar edi. Xuddi shunga o‘xshash konturda unga biror energiya zapasi berganda hosil boiadigan va konturda vujudga keladigan tok bilan tutib turiladigan elektromagnit tebranishlar xususiy yoki erkin elektromagnit tebranishlar deb ataladi. Bu vaqtda konturning aktiv qarshiligini nol deb qaraladi. Mexanikada erkin tebranishlar garmonik boigani kabi erkin elektromagnit tebranishda zaryad harakatining vaqtga bogiiqligi garmonik boiib, quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:
(11)
Demak, zaryad miqdorining davriy o ‘zgarishi kosinusoidal yoki sinusoidal boiadi, chunki bu funksiyalar o‘zaro almashinuvchi funksiyalardir.
Yuqoridagi mulohazalardan ko‘rinadiki, tebranish davomida energiya turlarining yigindisi doimiy boiadi.
Mexanik so‘nmas tebranishda toliq energiya kinetik va potensial energiyalar yigindisiga teng.
(12)
bolsa, so’nmas elektr tebranishda elektr va magnit maydon energiyalar yigindisiga teng:
(13)
boiadi. Ayrim paytlarda, masalan, kondensatorda q = 0 boigan vaqtda,
to’liq energiya tokning magnit maydon energiyasi ga teng boiadi. Kondensatordagi zaryad maksimum bo’lganda (I = 0 bo’lib, q=q0) to’liq energiya bo’ladi. Tebranish jarayonida energiyalar o’zaro almashinib, tebranish so‘nmaydi.
(7.1) dan vaqt bo‘yicha olingan birinchi hosilasi q zaryadning o-zgarish (ortishi yoki kamayishi) tezligini berib, o‘tkazgichning ko‘ndalang kesim yuzi orqali vaqt birligida o‘tgan elektr miqdorini ifodalaydi, bu fizik. kattalik tok kuchi deb yuritiladi, ya’ni
(14)
(12) tenglamaga zaryadning (11) orqali qiymatini qo‘ysak,
(15)
chiqadi. Bu ifodadan yoki 3- rasmdagi grafikdan ko‘rinadiki, har ikkala kattalik zaryad va tok kuchi ham kosinusoidani berib, tok fazasi zaryad fazasidan — ga oldinda bolsa q=q0, i = I0 bo’ladi. Xuddi zaryad va tok kuchi kabi, kondensator qoplamalaridagi kuchlanish ham garmonik o‘zgaradi:
(16)
Demak (11) va (16) dan ko‘rinadiki, zaryad va kuchlanish bir xil fazada bo‘lar ekan.

3 – rasm.

Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin