Kompozisiya həlli Plan Giriş I fəsil. Rəssamların yaradıcılığında natürmort janrı haqqında
“Milli qablar və meyvələrdən ibarət natürmortun kompozisiya həlli” adlı buraxılış işinin hazırlanması
Yüklə 96,47 Kb.
|
|
2.3. “Milli qablar və meyvələrdən ibarət natürmortun kompozisiya həlli” adlı buraxılış işinin hazırlanması.
Qeyd olunan mövzu üzrə buraxılış işi girişdən, beş yarımfəsli əhatə edən iki fəsildən, eləcə də nəticə bölmələrindən ibarətdir. Buraxılış işinin giriş hissəsində mövzunun aktuallığı əsaslandırılmışdır. Girişdə tədqiqatın məqsədi müəyyən olunmuş və bu məqsədə çatmaq üçün əsas vəzifələrin nə olduğu seçilmişdir. Belə ki, mövzunun əsas məqsədinin milli qablar və meyvələrdən ibarət natürmortun kompozisiyasının həlli seçilmiş, bu məqsəd üçün isə aşağıdakı vəzifələr müəyyən olunmuşdur: Avropa rəssamlarının kompozisiyalarında natürmort janrının əsas xarakterik xüsusiyyətləri hərtərəfli araşdırılmalı; Azərbaycan milli ənənələrini əks etdirən natürmort janrında yaradılan əsərlərin əsas xarakterik xüsusiyyətləri tədqiq olunmalı; Namürmortun əsas növləri və digər janrlardan fərqləri ətraflı formada araşdırılmalı. Buraxılış işinin giriş hissəsində tədqiqatın aparılma metodları, buraxılış işinin informasiya bazası və nəzəri-praktiki əhəmiyyəti də qeyd olunmuşdur. Belə ki, buraxılış işinin yazılması üçün analiz, sintez, deduksiya və induksiya metodlarından istifadə edilmiş, buraxılış işinin praktiki əhəmiyyətinin keramika üzərində miniatür boyakarlığının xarakterik xüsusiyyətlərinin müəyyən edilməsi olmuşdur. Buraxılış işinin birinci fəslində rəssamların yaradıcılığında natürmort janrının tutduğu yer araşdırılmışdır. Bu fəslin araşdırılması zamanı iki əsas sual seçilmişdir: Natürmort janrı Avropa rəssamlarının kompozisiyalarında; Azərbaycan milli ənənələrinin əksi natürmort janrında yaradılan əsərlərdə. Buraxılış işinin ikinci fəsli isə ortaümumtəhsil məktəblərində natürmort janrının tədrisinin mövcud vəziyyətinin araşdırılmasına həsr olunmuşdur. Bu fəslin təhlili isə mövzu üzrə yazılmış məqalələrin əsas məzmununun araşdırılması, eyni zamanda da 8-ci sinif proqramı üzrə milli qablar və meyvələrdən ibarət natürmort janrının və rəsm fənnlərinin tədrisi üzrə metodik vəsaitin təhlili üzərində qurulmuşdur. Buraxılış işinin nəticə hissəsində isə Azərbaycanda milli qablar və meyvələrdən ibarət natürmort kompozisiyalarının qurulmasının cari vəziyyətinin araşdırılması nəticəsində müəyyən olunmuş ümumiləşmələr ətraflı formada qeyd olunmuşdur. Buraxılış işinin sonunda tədqiqatın istinad olunduğu ədəbiyyat siyahısı verilmişdir. Burada yerli və xarici rəssamların və bu sahə üzrə nəzəriyyəçilərin əsas kitabları və elmi məqalələri geniş yer almışdır. NƏTİCƏ Natürmort məişət əşyaları, meyvələr, tərəvəzlər, çiçəklər və s. həsr olunmuş təsviri sənətlərdən biridir. Natürmort təsvir edən rəssamın vəzifəsi insanı əhatə edən əşyaların koloristik gözəlliyini, onların həcmli və maddi mahiyyətini çatdırmaq, təsvir olunan obyektlərə münasibət bildirməkdir. Natürmort çəkmək rəssamlıq sənətinə yiyələnmək üçün tədris praktikasında xüsusilə faydalıdır, çünki təcrübəsiz rəssam rənglərin harmoniya qanunlarını dərk edir, rəsm çəkməyin texniki bacarığına yiyələnir, natürmort incəsənətdə müstəqil janr kimi çıxış edir. XVI - XVII əsrlərin sonu. Hollandiya və Flandriyada və o vaxtdan bəri bir çox rəssamlar tərəfindən sənətin insanların həyatı və gündəlik həyatı ilə birbaşa əlaqəsini çatdırmaq üçün istifadə edilmişdir. Bu, natürmort janrında özünü şöhrətləndirən rəssamların P. Klas, V. Djed, A. Beyeren və V. Kalf, Snayders və başqalarının dövrüdür. Natürmort fransızca “cansız təbiət” deməkdir. Bu janra daxil olan əsərlərin mövzusunu müxtəlif predmetlər: məişətdə işlənən əşyalar, evi bəzəyən qablar, gül dəstələri, meyvə, səbzəvat, ovlanmış quşlar və s. təşkil edir. Bu janrda da əsl rəssam dövrünün ruhunu, öz hiss və duyğularını çox gözəl ifadə edə bilər. Natürmort təsviri sənətin ən maraqlı janrıdır. Heç bir sənətkar yoxdur ki, yaradıcılığında ondan yan keçsin. Natürmortun tanınmış nümayəndələri 17-ci əsrin holland-flamand rəssamları idi. Azərbaycan rəssamları S. Salamzadə, T. Tağıyev, T. Salahov, T. Nərimanbəy natürmort sahəsində çalışmışlar. Natürmort təsviri sənətin müstəqil janrı kimi mövcud olmaqla yanaşı, həm də yaradıcılığa yeni başlayan rəssamlar üçün böyük tərbiyəvi əhəmiyyətə malikdir. Natürmort (“natürmort” fransız sözü olub, “cansız təbiət” kimi tərcümə olunur) rəssamlara uzun müddət təbiətlə işləməyə, hər bir obyektin xüsusiyyətlərini tələsmədən öyrənməyə, onlara işıq və kölgə alətləri ilə düzgün həcmli formalar verməyə imkan verir. . . Obyektləri öz aralarında yerləşdirmək və natürmort yaratmaq bacarığı müəyyən təcrübə tələb edən çətin bir işdir. Natürmort elə çərçivəyə salınmalıdır ki, bir obyekt digərlərinin qarşısında yer tutmasın, lakin bir-birindən çox da uzaqda olmasın. Hər bir natürmort kompozisiyanın mərkəzi var. Bu, ölçüsünə görə adətən böyük və ya hündür bir obyektdir. Azərbaycanın xalq rəssamı Davud Kazımovun yaradıcılığında natürmort janrı üstünlük təşkil edir. Bu istiqamətdə rəssam: “Natürmort: Güllər”, “Ağ yasəmən”, “Ağ qızılgül”, “Alma və nar”, “Bənövşələr”, “Bənövşə”, “Çiçəklər”, “Qərənfil”, “Qızılgül”. , "Mis qablarla natürmort", "Mis çayniklə", "Qəhvə qablı natürmort", "Meyvələr və meyvələr", "Şaftalı", "Portağal", "Natürmort", "Atelyedə", “Meyvələr”, “Natürmort: Zanbaq”, “Meyvələr və qızılgüllər”, “Saxsı və meyvələr”, “Şərq natyurmortu”, “Payız çiçəyi” və s. Tağı Tağıyevin yaradıcılığı mövzunun aktuallığı ilə seçilir və diqqəti cəlb edir. Müxtəlif ictimai-siyasi proseslər, tarixi hadisələr, təbiət gözəllikləri, natürmortlar və gündəlik guşələr rəssamın tez-tez müraciət etdiyi mövzulardandır. Bir sözlə, hansı mövzuya müraciət etsə də, nə çəksə də, ürəyinin hərarətini, sevgisini, dünyagörüşünü hopdurmağı bacarır. Məhz buna görə də bu istedadlı fırça ustasının əsərləri ilə tanış olan, sənət aləmi ilə üz-üzə gələn onun incə, həssas qəlbinə, boyalarla dil tapmaq bacarığına heyranlığını gizlətmək mümkün deyil. Rəssamın portret janrında yaratdığı əsərlərə xüsusi diqqət yetirilir. Belə ki, o, çəkdiyi portretlərdə heyran olduğu, sevdiyi insanın xarici görünüşünü, üz cizgilərini çatdırmaqla kifayətlənmir, bu zaman bu insanın daxili aləmini, hətta peşəsinin və s.-nin nələri təsvir edə biləcəyini göstərir. və yüksək məharətlə tamaşaçılara çatdırır. Qeyd edək ki, Tağı Tağıyevin yaradıcılığında ona çox yaxın və əziz olan milli ünsürlər çox güclü şəkildə özünü göstərir. Uşaqlıqdan Azərbaycan sənətkarlığının parlaq və metal rənglərini eşitmiş, onun zəngin və çoxşaxəli ornamental üslubuna yiyələnmiş, Azərbaycan incəsənətinin özünəməxsus xüsusiyyətlərini öyrənmişdir. Əminliklə demək olar ki, onun parlaq dekorativ rəngkarlığı Azərbaycan milli sənətinin ritmindən və koloritindən qidalanıb. Bu baxımdan rəssamın yaradıcılığında Qarabağ xalçası fonunda yazılmış “Babam və nənəm” və “Kəlağaylı qızın portreti” əsərləri xüsusi yer tutur. Hər iki əsər rəng akkordlarının möhkəmliyi, lakonik sadə kompozisiya quruluşu ilə seçilir. Xalçanın sadəliyi ilə yanaşı, arxa fondakı ritmik ornamental naxışı sayəsində kifayət qədər dinamik və dekorativ görünən bu kompozisiyalarda xalça mühüm rol oynayır. Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, məhz Azərbaycan xalçaları, onların kompozisiya konstruksiyalarının mükəmməlliyi, ornamental üslubu rəssamın ilham mənbəyinə çevrilmiş, ona rəng hissi və mütənasiblik keyfiyyəti aşılamış, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, xalçaların, onların kompozisiya konstruksiyalarının mükəmməlliyi rəssamın ilham mənbəyi olmuşdur. Tağı Tağıyevin bir sənətkar kimi formalaşmasında sovet ideologiyasının təsiri olsa da, sənətkar milli ruhda yaratmağı heç vaxt unutmayıb. Onun əsərlərində Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətləri, xalq qəhrəmanları, zəhmətkeşləri, Azərbaycan təbiətinin havasının yaratdığı mənzərələr, Azərbaycanın ən böyük nemətlərinin natürmortları əsas mövzular olmuşdur. Portret janrına üstünlük versə də, mənzərələri, tematik və natürmort nailiyyətləri onu təkcə Azərbaycanda deyil, ölkəmizdən kənarda da məşhurlaşdırır. ƏDƏBİYYAT SİYAHISI Quliyeva G. Tağı Tağıyev. Bakı. 2013. Həbibov N. Tağı Tağıyev. Bakı, 1960. Əliyev Z. Davud Kazımov. Bakı: Təhsil, 2012. Əliyev Z. Sənətin Məcnunu. Bakı, 2009. Fərzəliyev Çingiz. Natürmort janrı haqqında. Bakı, 2003. “Tağı Tağıyevin yaradıcılığında rəssam obrazları” // Mədəniyyət dünyası XXVII buraxılış, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin toplusu – Bakı, 2014, s.133-137. “Xalq rəssamı Tağı Tağıyevin yaradıcılığında mənzərə janrının əksi” // Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan Xalça Muzeyi, Təsviri və dekorativ-tətbiqi sənət məsələləri. Bakı, 2014. №2 (14). s.11-15. “Xalq rəssamı Tağı Tağıyevin yaratdığı bəstəkar Qara Qarayevin portreti” // Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Müasir mədəniyyətşünaslıq elmi, metodiki, publisistik jurnalı. Bakı, 2014. №1(15), s.27-30. “Xalq rəssamı Tağı Tağıyevin İkinci Dünya Müharibəsi dövründə yaradıcılığı.” //Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan Xalça Muzeyi, Təsviri və dekorativ-tətbiqi sənət məsələləri. Bakı, 2014. №1(13). s.23-29. “Rəssam Tağı Tağıyevin yaradıcılığında əməkçi insanların obrazları” // Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan Xalça Muzeyi, Təsviri və dekorativ-tətbiqi sənət məsələləri. Bakı, 2014. №3-4(15). s.14- 18. “Творчество Народного художника Азербайджана Таги Тагиева”// ФГБОУ ВПО “Пятигорский Государственный Лингвистический Университет”, Северокавказский научно-исследовательский Институт Филологии (ПГЛУ), Центр северокавказских языков и культур (ПГЛУ), Научные Исследования в сфере гуманитарных наук: Открытия ХХI века, г.Пятигорск, 24-25 октября 2014 год, c.168-173. “Африканские мотивы в творчестве Таги Тагиева”// ПОИСК, Научный журнал-приложение Международного научно-педагогического журнала “Высшая школа Казахстана”, г. Алматы, 2015, №4, с. 105-109. “Tağı Tağıyevin yaradıcılığında tematik əsərlər” //Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Mədəniyyət.az // Bakı, 2015. № 10(296), s.74-76. https://kayzen.az/blog/paint/24491/impressionizmd%C9%99-nat%C3%BCrmort-%7C-eduard-mane.html http://www.aak.gov.az/upload/dissertasion/sen/sen_n_hgr_18_02_16.pdf https://portal.azertag.az/az/encyclopedia/post/10918 https://azgallery.az/az/content/11 http://tehsil.nmr.az/home/2356-2021-08-04-14-03-34.html https://thestrip.ru/az/dnevnojj/vvedenie-vidy-natyurmorta-tradicionnaya-metodika-risovaniya-syuzhetno/ https://www.emaze.com/@AOWLOTWWC https://www.trims.edu.az/noduploads/book/quot-tasviri-incasanat-quot-fanni-uzra-6-ci-sinif-ucun-metodik-vasait-backup.pdf Yüklə 96,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|