qurilmalar (ichki) : qurilmalar (ichki) : Qurilmalar biror fizik amaliyotni amalga oshirishga moljallangan elementlar yig’indisi Kompyuter qurilmalari : 1- plata 2- protsessor ( markaziy miyya) 3- RAM ( tezkor xotira) 4- qattiq disk ( umumiy xotira) 5- sovutish tizimlari 6- video carta ( bazi kompyuterlarda qoshimcha) qurilmalar( tashqi ) qurilmalar( tashqi ) 1- monitor 2- klaviatura 3- sichqoncha Qo’shimcha qurilmalar Ovoz kuchaytirgich Mikrafon va boshqa aksesuarlar Dasturiy taminotlar: Dasturiy taminotlar: Operatsion tizim, malum kodyozish muhitlari, Dasturlash tillari muhitlari, dasturlar va boshqalar Operatsion tizim – operatsion titzimning asosisy vazifasi Kompyuterni tashqi qurilmalaridan uzatilgan buyuruqlarni Ichki qurilmalarga yetkazish ular tushunadigan holga keltirish Va ichki qurilmalardan kelgan natijalarni tashqi qurilmada tushunarli holda korsatib berish Qisqaha aytganda kompyuterni boshqarish Dasturlar malum bir yonalishda malum chegara asosida ish olib boradi. Dasturni vazifasi ham operatsion tizimnikiga oxshasha faqat malum yonalishda va titzim komagi bilan ishlaydi Dasturlar malum bir yonalishda malum chegara asosida ish olib boradi. Dasturni vazifasi ham operatsion tizimnikiga oxshasha faqat malum yonalishda va titzim komagi bilan ishlaydi Dasturlash tillari muhitlari esa osha til tushunovchi buyuruqlarni mashina tiliga ogirib beradi Qurilmalar mantiqiy elementlardan tashkil topadi Qurilmalar mantiqiy elementlardan tashkil topadi Mantiqiy elementlarga buyuruqlar arifmetik qiymatda keladi Masalan protsessor 1soniyada qanchdir million axborotni 010101010111010010111100100100000100000100010000001 Korinishda qabul qilib oladi va qatsi xolarda qaysi mantiqiy elementga necha volt qiymatdagi tok borishini aniqlaydi va bajaradi buni hisobiga osha mantiqiy elementlar vazifani bajaradilar va natijani beradi natijani yana protsessor oladi
Mavzu:Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari. Reja Kompyuterlarni ko‘p sathli tashkil qilinishi asosida o‘rganish Kompyuter sathlari Zamonaviy kompyuter arxitekturasi Zamonaviy kompyuter o‘zaro bog‘langan - protsessorlar, tezkor xotira modullari va ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalaridan iborat bo‘lishi mumkin. 1.1-rasmda bitta markaziy protsessorga ega bo‘lgan kompyuterning tuzilish chizmasi keltirilgan. 1.1-rasm. Bitta protsessorli kompyuterning tuzilish chizmasi. Kompyuter sathlari Zamonaviy kompyuter arxitekturasini o‘rganishga bag‘ishlangan adabiyotlarda kompyuter arxitekturasini, bir nechta sathlar ierarxiyasidan iborat ko‘rinishda ifodalab o‘rganish amalga oshirilgan. Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. 1.2-rasmda kompyuter arxitekturasining olti sathdan iborat tuzilishga ega ko‘rinishda ifodalangan chizmasi keltirilgan. 1.2-rasm. Olti sathli kompyuter. Kompyuter sathlari Nolinchi sath – bu kompyuterning apparat taminoti sathi hisoblanadi. Raqamli mantiqiy sath, ya’ni nolinchi sath ob’ektlari ventillar, ya’ni uzgich-ulagichlar deb ataladi. Ular yordamida - И, ИЛИ, НЕ (AND, OR, NOT) kabi oddiy mantiqiy funksiyalar bajariladi (1.3-rasm). Bir nechta ventillar yordamida 0 va 1 raqamlarini saqlay oladigan 1 bitli xotira elementlari, ya’ni triggerlar hosil qilinadi. Masalan SR, JK, T va D kabi triggerlar (1.4-rasm). Umuman kompyuter ham - ventillardan tashkil topgandir. 1.3-rasm. Asosiy mantiqiy elementlar.