Konchilik ishi va metallurgiya

b) tuzilmaga ta’sir qiluvchi omillar

• 
  Tashqi muhit
  
• 
  Texnologiya
  
• 
  Korxonaning katta kichikligi
  
• 
  Xodimlar soni
  
• 
  Biznes strategiyasi
  
• 
  Qabul qilingan qarorlar tizimi
  
• 
  Tanlangan tuzilma va boshqalar
  

v) Tuzilmani muvofiqlashtiruvchi omillar

• 
  YUqori malakali xodimlarga ega bo`lgan, uncha katta bo`lmagan bo`limlar va bo`g`inlar
  
• 
  Ko`p bo`lmagan boshqaruv bo`g`inlari
  
• 
  O`zgarishlarga nisbatan sezgirlik va hozirjavoblik
  
• 
  YUqori darajadagi unimdorlik
  
• 
  Past darajadagi harajatlar
  
• 
  Ish jadvalining bevosita iste’molchilarga mosligi va boshqalar.
  

Boshqaruvning tashkiliy tuzilmasi boshqaruv oldida turgan vazifalarni muvaffaqiyatli hal etishga yordam beradigan qilib tuzilishi kerak. U quyidagi talablarga javob berishi kerak

1. 
   Boshqaruv tizimida bo`gin va bosqichlar soni maqbul bo`lishi kerak. Bo`g`in va bosqichlar sonining asossiz ko`payib ketishi:
   

• 
  Boshqaruv apparatini saqlash harajatlarining ortib ketishi
  
• 
  Axborotlarning o`tish yo`li cho`zilib ketishi
  
• 
  Boshqaruvda paralellizm va takrorlanishning yuzaga kelishi
  
• 
  Boshqaruvda ma’suliyatsizlikka yo`l quyilishiga va boshqaruv samarasini pasayishiga olib keladi.
  

2. Boshqaruv tuzilmasi boshqaruv apparatining tezkor ishlashini ta’minlashi lozim. Bu faoliyat vazifalarni o`z vaqtida va mohirlik bilan tez hal etishda namoyon bo`ladi. Bunga ishlab chiqarishning miqyosi, murakkabligi, boshqaruv ob’ektlarining joylashuvi ham ta’sir ko`rsatadi.
Boshqaruv usullari:

• 
  tashkiliy-ma`muriy;
  
• 
  iqtisodiy;
  
• 
  Sotsial-ruhiy.
  

Tashkiliy-ma`muriy usullar boshqarish usullari tizimida alohida o‘rin tutadi.Bu usullarga:

• 
  boshqarish apparatining muayyan strukturasini tuzish;
  
• 
  har bir boshqaruv bo‘g‘inining funksiyalarini belgilash;
  
• 
  kadrlarni to‘g‘ri tanlash;
  
• 
  buyruqlar, farmoyishlar va qo‘llanmalar chiqarish, ularning bajarilishini nazorat qilish;
  
• 
  topshiriqlar va deriktiv ko‘rsatmalarni bajarmayotgan bo‘linma va shaxslarga nisbatan majburiy choralarni qo‘llash kiradi.
  

Tashkiliy-ma`muriy usullar yuqori organlar hokimiyatiga va quyi organlarning bo‘ysunishiga asoslanadi. Tashkiliy usullar boshqarish tizimida ichki ongli aloqalarning tarkib topishiga yordam beradi. Boshqarish funksiyalari bajarilishining:

• 
  tashkiliy barqarorligini;
  
• 
  intizomliligini;
  
• 
  muvofiqliligini;
  
• 
  uzluksizligini ta`minlaydi.