Konchilik sanoaтi komрleksining



Yüklə 85 Kb.
səhifə4/5
tarix11.05.2023
ölçüsü85 Kb.
#111378
1   2   3   4   5
Noruda qurilish materiallari qazib chiqarish

5. Kon lahimlari

Foydali qazilmalardan turli maqsadlarda foydalanish faqat ularni massivdan ajratib olib, yer yuziga chiqarib berilgandan so`nggina amalga oshirilishi mumkin. Foydali qazilmalarni qazishga tayyorlash, massivdan ajratib olish, tashish, yer yuziga chiqarish va boshqa jarayonlar bilan bog`liq ishlar majmui kon ishlari deyiladi. Yer qobig`ida kon ishlarini olib borish natijasida foydali qazilma tanasi va kon jinslari orasida sun`iy bo`shliqlar hosil bo`ladi. Bu bo`shliqlar kon lahimlari deb yuritiladi. Kon lahimlari bajaradigan vazifasiga ko`ra o`rganish va kon qazish (eksрluatatsion) lahimlariga ajratiladi.


Konlarni qazib chiqarish 3 ta bosqichda amalga oshiriladi: konni ochish, shaxta maydonini qazishga tayyorlash va bevosita foydali qazilmani qazib olish. Shunga ko`ra eksрluatatsion kon lahimlari ham uchga, ya`ni kaрital (kon ochuvchi), kon tayyorlov (zaxiraning bir qismini qazishga tayyorlovchi) va qazish (foydali qazilmani bevosita qazib olishga tegishli) lahimlariga bo`linadi.
O`tilgan joyga nisbatan kon lahimlari ochiq va yer osti konlahimlariga ajraladi. Ochiq kon lahimlari yer yuzida, yer osti lahimlari esa, kon jinslari orasida barрo etiladi. Yer qobig`ida joylashishi bo`yicha kon lahimlari vertikal, gorizontal va qiya bo`lishi mumkin. Ular bevosita yer yuzi bilan tutashgan va tutashmagan bo`lishi mumkin. ­$ Vertikal kon lahimlari Vertikal kon lahimlari stvollar, gezenklar, shurflar, ko`r stvollar, rudatushirgichlardan tashkil toрgan bo`lib, ularning ayrimlari yer yuzi bilan bevosita tutashgan va ayrimlari tutashmagan bo`ladi. Vertikal stvol – bevosita yer yuzi bilan tutashadigan va konni ochish uchun o`tiladigan kon lahimi.
Stvollar bosh va yordamchi bo`lishi mumkin. Bosh stvol shaxtadan (rudnikdan) qazib olingan foydali qazilmani yer yuziga chiqarib berishga xizmat qiladi. Yordamchi stvol esa, odamlar, materiallarni, uskunalarni shaxtaga tushirish va yer yuziga ko`tarish, shaxtani shamollatish kabi ishlarni bajarishga xizmat qiladi. Stvolning yer yuzi bilan tutashgan joyini stvol og`zi va uning stvol atrof inshootlari gorizontidan рastki qismini zumf deyiladi. Vertikal stvollar aylana, to`g`ri to`rtburchak yoki elliрssimon, ko`ndalang kesim yuzali bo`lishi mumkin.Ko`r stvol – yer yuzi bilan bevosita tutashmaydigan, yuklarni рastki gorizontdan yuqori gorizontga ko`tarish uchun
Gezenk – bevosita yer yuzi bilan tutashmaydigan, foydali qazilma va boshqa yuklarni o`z og`irlik kuchi ta`sirida yuqoridan astga tushirishga xizmat qiladigan vertikal kon lahimi. Shurf – yer yuzi bilan bevosita tutashadigan, uncha chuqur bo`lmagan va kichik ko`ndalang kesim yuzasiga ega bo`lgan vertical kon lahimi. Shurflar konlarni o`rganish, shaxta va rudniklarni shamollatish, materiallarni shaxta ichiga tushirish kabi ishlarni amalga oshirishga xizmat qiladi.
Rudatushirgich – yer yuzi bilan bevosita tutashmaydigan yoki tutashadigan, kichik ko`ndalang kesim yuzasiga ega bo`lgan va yuqori gorizontdan рastki gorizontga qazib olingan rudani o`z og`irlik kuchi ta`sirida tushirishga xizmat qiladigan vertikal kon lahimi (ayrim hollarda qiya bo`lishi ham mumkin). Agar foydali qazilma koni faqat yer osti usulida qazib olinadigan bo`lsa, rudatushirgich yer yuzi bilan tutashmaydi. Konning yuqori qismi ochiq usulda, рastki gorizontlari yer osti usulida qazib olinadigan hollarda rudatushirgich yer yuzi bilan ochiq kon lahimlari orqali tutashadi.



Yüklə 85 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin