Korporativ stratеgiyani ishlab chiqish, baholash va tadqiq qilish

Strategiyalarni yaratish ierarxiyalari

Tashkiliy pog’onalarda strategiyani yaratishning asosiy prinsiplari

Strategiyaning

Mas‟ullar

Har bir tashkiliy pog’onada strategiyani

Tashkiliy

yaratishni asosiy prinsiplari

Darajasi

Korporativ

Ijrochi

-

direktor va

*Yuqori samarali struktura komplekslarini

Strategiya

Boshqa

oliy rahbarlar

yaratish va ularni boshqarish. (Mavjud

qarorlari

direktorlar

biznes

Mavqeini

mustahkamlash

va

kengashida

rivojlantirish,

talabga

javob bermaydigan

tasdiqlanadi

bizneslarni sotish)

*Bog’liq strukturalarni sinergik samarasini

Oshirish

Va

raqobatbardoshligini

ta‟minlash.

*Investitsiya

yo’nalishlarini

belgilash

resurslarni jozibador biznesga o’tkazish..

*Rahbarlar takliflarini umumlashtirish

va

asosiy

biznes yo’nalishini

asoslash,

vaziyatni tanqidiy tahlil etish.

Biznes

Bosh

boshqaruvchi

*Raqobatbardoshlikni

va

raqobat

Strategiya

yoki

biznes

rahbari

ustunligini ta‟minlovchi harakatlarni

(qarorlar

bosh

yaratish.

1-jadval davomi

boshqaruvchi

yoki

*Muhit o’zgarishiga javob beradigan

direktorlar

kengashi

tadbir-choralar yaratish.

1-jadval davomi

tomonidan

*Asosiy

Funksional

bo’limlar

strategik

tasdiqlanadi)

tashabussini umumlashtirish.

*Kompaniyaning

maxsus

muammolariga

qarshi tadbir-choralar yaratish.

Funksional

Funksional

rahbarlar

Funksional

bo’lim

va

xizmatlar

Strategiya

(qarorlarni

biznes

strategiyasini

qo’llab-quvvatlash

rahbari tasdiqlaydi)

harakatlarini yaratish.

Strategiyani

rivojlantirish

bo’yicha quyi

pog’ona

Rahbarlari

takliflarini

tanqidiy

o’rganish va tadbiq etish.

Operativ

Bo’limlarga

xizmat

Ishchi

guruhlar

maqsadlarini

amalga

Strategiya

ko’rsatuvchi rahbarlar,

oshirish va biznes strategiyasini tadbiq

quyi

zveno rahbarlari

etish uchun aniq yo’naltirilgan harakatlar

(qarorlar funksional )

va chora-tadbirlarni yaratish.

Korporativ strategiya - bu diversifikatsiyalashgan kompaniyani umumiy boshqaruv rejasidir. Ushbu strategiya diversifikatsiyalashgan biznes turlarini o’zida mujassam etadi.

1-rasm. Korporativ strategiya turlari.

Diversifikatsiya kompaniyasining korporativ strategiyasi quyidagi to’rt turdagi tashabbuslarni qamrab oladi:

1. 
   Diversifikatsiyani amalga oshirish yo’nalishidagi hatti-harakatlar, ya’ni kompaniyani biznes portfeli qanaqa bo’ladi, diversifikatsiyaning turdosh yoki noturdosh bo’lishi.
   

2. 
   Diversifikatsiyalashgan biznes sohalarining umumiy mehnat unumdorligini oshirish yo’nalishidagi kompaniyani harakatlari.
   

3. 
   Raqobatbardoshlikni oshirish uchun turdosh biznesning o’zaro bog’liqligidan
   

foydalanish yo’nalishlari. Strategik muvofiqlik (2+2=5)

4. Investitsion jozibadorlikni belgilash va resurslarni istiqbolli biznes sohalariga yo’naltirish.

Biznes strategiyasi – bu birlik biznesni boshqaruv rejasidir. Biznes strategiyasining asosiy muammosi bu aniq biznes sohasi bo’yicha kompaniyaning bozor mavqeini mustahkamlashdan iborat. Buning uchun:

1. 
   Iqtisodiyotdagi, qonunchilikdagi, siyosatdagi va biznesga ta‟sir etuvchi boshqa o’zgarishlarga qarshi tadbir-choralarni aniqlash.
   

2.Raqobatbardoshlikni ta‟minlovchi bozor mavqeini mustahkamlovchi

harakatlarni va yondashuvlarni yaratish.

3. 
   Funksional bo’limlarning strategik tashabusslarini birlashtirish.
   
4. 
   Biznes sohasidagi strategik muammolarni hal etish.
   

Raqobat ustunligini yaratishning uch qirrasi mavjud:

1. 
   Kompaniya qayerda va qanday yo’nalishlarda raqobat ustunligiga ega bo’lishi
   

mumkin?
2) Kompaniya shunday tovarlarni ishlab chiqarishi lozimki, ular raqobatchilar tovarlari oldida jozibador bo’lishi bilan kompaniyani yaqqol ijobiy ajralib turishini ta‟minlashi lozim.

3. 
   Raqobatchilar harakatlarini yo’qqa chiqarish chora-tadbirlarini yaratish va tadbiq etish.
   

Kompaniyaning raqobat sohasidagi harakatlari hujumkor yoki himoyaga asoslangan bo’lishi mumkin. Tajribada ko’p qo’llaniladigan raqobat harakatlari quyidagi uch yo’nalishdan iborat:

1. 
   Tarmoqda eng kam xarajatlar asosida tovar ishlab chiqarishga erishish.
   

2. 
   Mahsulotni individuallashtirish va differensiyalash. Tovarni rasmiylashtirishda
   

va xizmat ko’rsatish sohasida etakchi bo’lishga intilish.

3) Bozorning o’ziga xos xususiyatiga ega tor sohasiga kirishga intilish.

Operativ strategiyalar - tayanch ishlab chiqarishni (korxonalar, savdo nuqtalari, taqsimot markazlarini) boshqarishda va strategik ahamiyatga ega kundalik operativ muammolarni hal etishda (reklama, materiallarni sotib olish, zahiralarni boshqarish, texnik xizmatlar, ta‟minot) tor strategik tashabuss sifatida foydalaniladi. Operativ strategiya kichik masshtabga ega bo’lsa ham funksional biznesni va umumiy biznes rejasini muhim tushunchalar bilan to’ldiradi. Operativ strategiyalarni quyi pog’ona rahbarlari yaratadilar. Masalan: Santexnik buyumlari distribyuteri buyurtmalarni aniq va tez bajarishni xohlaydi. Ushbu strategiyani bajarish uchun omborxona mudiri:

1. 
   Buyurtmalarni to’liq bajarish uchun zahiralarni boshqarish strategiyasini yaratadi.
   

2. 
   Xodimlar bilan kelishib 24 soat davomida buyurtmalarni bajarishni tashkil
   

etadi.
Funksional strategiya - bu aniq bo’lim yoki tayanch funksional biznesni
boshqaruv rejasidir. Kompaniya biznesning muhim sohalari bo’yicha ya’ni: ilmiy izlanishlar, ishlab chiqarish, marketing, servis xizmati, moliya taqsimoti, kadrlar bo’limi va boshqalar uchun funksional strategiyalarga ega bo’lishi lozim. Funksional strategiyalar biznes strategiyasiga nisbatan tor ma‟noda bo’lsa ham, biznesning umumiy rejasini muhim tushunchalar bilan to’ldiradi. Funksional strategiyaning asosiy vazifasi biznesning umumiy strategiyasini qo’llab-quvvatlashdan iborat. Odatda funksional strategiyani yaratish majburiyati funksional bo’lim rahbariyati zimmasida bo’ladi. Lekin biznes rahbari funksional strategiyaga o’z ta‟sirini o’tkazishi ham mumkin. Funksional strategiyani yaratishda funksional bo’lim rahbarlari o’z yordamchilari kuchidan foydalanishi yoki boshqa funksional bo’lim rahbarlari bilan hamkorlikda ishlashi mumkin. Agar funksional bo’lim rahbarlari bir - biridan mustaqil ravishda funksional strategiyalarni yaratsalar, ular bir-biriga Kuchli biznes strategiyasi mustahkam raqobat ustunligini yaratishi lozim. Biznes strategiyasi raqobat ustunligini ta‟minlamasa, demak u kuchsiz yaratilgan hisoblanadi. Funksional strategiya biznesni funksional bo’limlarining boshqaruv rejasini ya’ni: ilmiy izlanishlarni, ishlab chiqarishni, marketingni, servis xizmatini, moliyani, kadrlarni va boshqalarni tasvirlaydi. Biznesning funksional bo’limlari qancha bo’lsa, biznes funksional strategiyalar soni ham shunga teng bo’ladi. Strategiyani yaratish muammosini kompaniya rahbarlari turlicha hal etadilar. O’rtacha o’lchamdagi kompaniya strategiyasini yaratish norasmiy ravishda amalga oshiriladi. Lekin katta kompaniyalarda strategiya kengashlarda muhokama etiladi.