Korxonalarda mahsulot ishlab chiqarish va sotish xarajatlari, ularni rejalashtirish va moliyalashtirish

KORXONALARDA MAHSULOT ISHLAB CHIQARISH VA SOTISH XARAJATLARI, ULARNI REJALASHTIRISH VA MOLIYALASHTIRISH.

• 1. Xarajatlar to’g`risida tushuncha va ularning tasnifi.
• 2. Xarajatlarni rejalashtirish.
• 3. Korxona xarajatlarini moliyalashtirish.

Xarajatlar to’g`risida tushuncha va ularning tasnifi.

• - mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan xarajatlar;
• - ishlab chiqarish tannarxiga kiritilmaydigan, biroz asosiy faoliyatdan olingan foydada hisobga olinadigan hamda davr xarajatlariga kiritiladigan xarajatlar;
• - korxona umumxo’jalik faoliyatidan olingan foyda yoki zararlarni hisoblab chiqishda hisobga olinadigan korxonaning moliyaviy faoliyati bo’yicha xarajatlari;
• - favqulodda zararlar.

Mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan xarajatlar.

• - ishlab chiqarish moddiy xarajatlari (qaytariladigan chiqimlar qiymati chiqarib tashlangan holda);
• - ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan mehnatga haq to’lash xarajatlari;
• - ishlab chiqarishga tegishli bo’lgan ijtimoiy sug`urta ajratmalari;
• - asosiy fondlar va ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan nomoddiy aktivlar amortizastiyasi;
• - ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan boshqa xarajatlar.

Ishlab chiqarish bilan bog`liq moddiy xarajatlarga quyidagilar tegishli bo’ladi:

• -mahsulot tayyorlashda (ishlarni bajarishda, xizmatlar ko’rsatishda) zarur tarkibiy qism hisoblangan chetdan sotib olinadigan xom ashyo va materiallar;
• -normal texnologiya jarayonini ta’minlash va mahsulotlarni o’rash, mahsulot (ish, xizmat)lar
• - sotib olinadigan, kelgusida ushbu korxonada montaj qilinadigan yoki qo’shimcha ishlov beriladigan butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlar;
• - tashqi yuridik va jismoniy shaxslar, shuningdek korxonaning ichki tarkibiy bo’linmalari tomonidan bajariladigan faoliyatning asosiy turiga tegishli bo’lmagan ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan ishlar va xizmatlar;
• - tabiiy xom ashyo (yer rekultivastiyasiga ajratmalar, ixtisoslashtirilgan yuridik shaxslar tomonidan amalga oshiriladigan yerni rekultivastiya qilish ishlariga haq to’lash), ildizi bilan beriladigan daraxtga haq to’lash, sanoat korxonalari tomonidan suv xo’jaligi tizimida belgilangan limitlar doirasida va undan ortiq olinadigan suv uchun haq to’lash. Sanoatning xom ashyo tarmoqlari uchun yog`och taxta materiallardan yoki foydali qazilmalardan (rudadan) foydalanishga qurulmarning amortizastiya qilinadigan qiymati yoki atrof muhitni tiklash xarajatlari;