8
Jismning kuch ta’siriga
qadar holatidan
A
nuqtani tanlaymiz (1.4-
rasm).
F
kuch ta’sirida
bu nuqta
A
1
holatga o‘tsin.
AA
1
– to‘la ko‘chish
vektorini koordinata o‘qlari bo‘ylab tashkil etuvchilariga ajratamiz:
U
(
x
,
y
,
z
),
V
(
x
,
y
,
z
),
W
(
x
,
y
,
z
).
1.4-rasm.
Ishoralar qoidasi quyidagicha: ko‘chish musbat ishorali bo‘ladi, agar u
mos koordinat o‘qlarining musbat yo‘nalishi bilan mos tushsa.
Jismdan
biror
A
nuqtani o‘zida saqlovchi o‘lchamlari
dx
,
dy
,
dz
bo‘lgan parallelepiped ajratib olamiz (1.5-rasm).
1.5-rasm.
Ko‘chishlarning kichikligi hamda kuchlanish
va deformatsiyalar
orasidagi bog‘lanish chiziqli ekanligidan paralelepiped deformatsiyasining
ikki ko‘rinishini alohida qarash mumkin.
9
1. Qirralarining nisbiy o‘zgarishi yoki nisbiy
chiziqli deformatsiyalar
x
,
y
,
z
. Ular musbat bo‘ladi, agar qirralar cho‘zilsa.
Jism hajmini
o‘zgarishi shu deformatsiyalardan bog‘liq.
2. To‘g‘ri burchaklar 1A2, 1A3, 2A3 larning o‘zgarishi yoki burchak
deformatsiyalar (burchak siljishlari)
xy
,
yz
,
zx
. Ular musbat bo‘ladi,
agar to‘g‘ri burchaklar qisqarsa. Jism shaklining o‘zgarishi
shu defor-
matsiyalardan bog‘liq bo‘ladi.
Dostları ilə paylaş: