Курс иши ва уни бажариш учун бирламчи маълумотлар

σ_сж=Р_ст/(π(D²-d² )/4)
σ_сж=92,5*10³/(3,14*(0,24²-0,08²)/4)=2301,45*10³
Bunda, D vadamortizatorning tegishli ravishda tashqi va ichki diametrlari.


Ф=π(D²-d²)/4πH(D+d)=(D-d)/4H.
Ф=(D-d)/4H
Ф=(0,24-0,08)/4*0,04=1
SHunday qilib amortizatornnig o‘lchamlari D, d, H (3-jadval) va kuchlanish P_st yordamida siqish kuchlanishini, qayishqoqlik modulini, surilish modulini va keyin rezinaninng amortizatorda yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan deformatsiyasini ta’minlab beruvchi qattiqlik darajasini aniqlash mumkin.
Keyin 10-jadval bo‘yicha rezina markasi aniqlanadi E_r ning F ga bog‘liqlik grafigidan foydalanib (5-rasm) rezina amortizator E_r ning qayishqoqlik moduli aniqlanadi.
10-jadval. Rezinaning fizik-mexanik ko‘rsatkichlari

Ko‘rsatkich	Rezina markasi
	2959	3063	8075	2959B	NO 681	2462K2
Yirtilishga qarshilik MPa	1 6	9	12,3	14	9	11,6-15
Nisbiy cho‘zilish, %	500	500	276	573	250	240-390
Qoldiq cho‘zilish, %	32	20	7	18	12	6-14
Sinuvchanlik harorati ^oS	-55	-37	-42	-60	-55	-(49-51)
SHor bo‘yicha qattiqlik	45-60	45-60	73	56	55-70	70-80

Bunda, *- Moyga chidamli rezina
5-rasm. E_r ning Fga bog‘likligi.

2. 
   Osilgan ressorlarning statik egiluvchanligi va qattiqligini aniqlash.
   

Telejka osilgan ressorining asosiy qayishqoqlik xarakteristikasi uning qattiqligidir. U 1 m.ga statik egilishni keltirib chiqadigan kN kuchlanish kattaligini ko‘rsatadi.

Qayishqoq elementlarga kiruvchi prujina, qatlamli ressor va rezinali amortizatorlarning geometrik razmerlarini ularning mustahkamligi hisob-kitob qilingan 3.1 bo’limdan olish zarur.
Qayishqoq elementlarning qattiqligi quyidagi tenglamalar yordamida aniqlanadi;
Ressor taxlamlari uchun:


Ж_Р= kN/mm
Ж_Р=

Rezinali amortizator uchun:

Ж_Р.А.= ;
Ж_Р.А.=
Silindrik prujina uchun:

Ж_ПР=

Ж_ПР=

Ushbu tenglamalarga kiruvchi kattaliklarning tushuntirishi 4.1 qismda berilgan.

Rezinali amortizatorlar, ressor taxlamlari, prujinalar razmeri, ressorning osilish sxemalarini namunadagi teplovozdan olish mumkin.
Osilgan ressorlar qattiqligining yig‘indisi yuk ortish usuliga va qayishqoq elementlarga bog‘liq: parallel, navbatma-navbat va aralash.
Qayishqoq elementlar guruhining qattiqligi umumiy hollarda butun ressor tizimi cho‘kishi uchun zarur bo‘lgan ish hajmining hamda alohida elementlarning egilishi uchun sarf bo‘ladigan ish hajmining bir-biriga barobarlashtirish asosida aniqlanadi.
Yuk ta’sirida bir necha qayishqoq elementlar masalan, prujina va ressorlarning tizimini siqishga sarf bo‘lgan ish hajmi ushbu elementlar siqilishiga ketgan ish yig‘indisiga teng.

Almashtirish kiritamiz

f_ОБЩ=

Quyidagi kelib chiqadi

Elementlarga navbatma-navbat yuk tushganda P_obsh=P_r=P_pr bunda quyidagiga ega bo‘lamiz
или Ж_ОБЩ=

Talaba shuni esda tutishi lozimki, elementlarga navbatma-navbat yuk tushganda qattiqlikga teskari bo‘lgan egiluvchanlik deb ataluvchi kattalik jamlanadi.

Elementlarga parallel yuk tushganda:

P_OBЩ=Ж_OBЩf_OBЩ ;

Р_R=Ж_Rf_R; Р_PR=Ж_PRf_PR

O‘rin almashtirishdan so‘ng ushbuga ega bo‘lamiz:

Ж_OBЩf²_OBЩ=Ж_Rf²_R+Ж_PRf²_PR

Parallel yuk tushganda f_OBSH=f_R+f_PR, bunda Ж_OBЩ=Ж_R+Ж_PR

Elementlarga parallel yuk tushganda ularning qattiqligi jamlanadi.
Ushbu prinsipni bilish har qanday murakkab tizimning jamlanma qattiqligini osonlik bilan aniqlash imkonini beradi.
Uch o‘qli telejkaning balanslangan ressor osilishidagi umumiy qattiqligi

Ж_Т=

Bunda, J_ru – ressor tuguni ressorlari va prujinalar qattiqligi kN/m;

J_ku – oxirgi tugun prujinasining qattiqligi kN/m.
Ressor tuguni qayishqoq elementlarining qattiqligi






Bunda, J_R, J_RA, J_PR, tegishli ravishda ressor, rezina amortizator va prujinaning qattiqligi.
Oxirgi tugun qattiqligi

G‘ildiraklar gupchagi tortilishidagi qattiqlikni hisobga olgan holda individual ressor osilishining umuiy qattiqligi (6-rasmga qarang).

Ж_т= +ΣЖ_пв

G‘ildiraklar gupchagi tortilishidagi qattiqlik 0,2 kN/mm deb qabul qilingan.

Uch o‘qli telejka g‘ildiraklari gupchagi tortilishidagi qattiqlikning umumiy yig‘indisi quyidagicha:
ΣЖ_пв=12Ж_пв Ж_пв=0,15

2.