Kutubxonashunoslik fanining boshqa fanlar bilan qay darajada bog`liqligini o`rganish

Kutubxonashunoslik fanining boshqa fanlar bilan bog`liqligi

Guruh: 691-19

Bajardi: Qurbonbekova Dildora

Erkinov Farrux

Mamadaliyeva Diyora

Islamova SHirin

Asosiy maqsad:

• Kutubxonashunoslik fanining boshqa fanlar bilan qay darajada bog`liqligini o`rganish
• Kutubxonashunoslik fanining boshqa fan sohalari bilan bog`liqligini tahlil qilish

KUTUBXONASHUNOSLIK
INFORMATIKA
PEDAGOGIKA
IQTISODIYOT
PSIXOLOGIYA
SOTSIOLOGIYA
MATEMATIKA
Hozirgi kunda kutubxonashunoslik fanining ilmiy tushunchalariga “axborot”, “axborotlashtirish”, “kompyuterlashtirish” va boshqa shunga o`xshash tushunchalar kirib bormoqda. Fanning o`zi esa yangi yo`nalishlarga o`tish bosqichini tugallamoqda. Kutubxonachilik ishi endi axborotlashtirish industiriyasining bir sohasi sifatida faoliyat yuritmoqda.
Hozirda kutubxonashunoslik va amaliy informatika fanlarining o`zaro aloqalarida integratsiya tendentsiyasining kuchayishi holati ko`rilmoqda. Kutubxonashunoslik va amaliy informatika fanlarining o`zaro aloqa jarayonlarining rivojlanishi yaqin kelajakda ularni o`zaro aloqalari integratsiyalash jarayonida yangi bir asosda faoliyat yuritishga olib keladi.
Kutubxonashunoslik fanini fundamental informatika faniga bo`lgan munosabatiga kelsak, fundamental informatika kutubxonashunoslik fani uchun umumlashtiruvchi fan sifatida qaralishi, uning qonuniyatlari, tamoyillari kategoriyalaridan kutubxonashunoslik fani axborot kutubxona uchun xarakterli bo`lgan axborot jarayonlarini o`rganishda tobora ko`proq foydalanishi kerak.
Umumiy qilib aytganda kutubxonashunoslik fani informatika bilan doimo yonma yon yurgan desak adashmaymiz. Chunki texnologiya rivojlangani sayin kataloglarimiz ham elektronniy kataloglarga aylandi. Elektronniy kutubxona saytlarimiz yaratildi. Bunda informatikaning o`rni katta deyishimiz mumkin.
INFORMATIKA
Kutubxonashunoslik fanida ijtimoiy psixologiyaning nazariyalari va usullaridan ayniqsa so`rovnoma, intervyu va guruhli eksperiment usullaridan keng foydalanilmoqda. Ular asosida yirik local sotsiologik tadqiqotlar faol otkazildi.
Bu tadqiqotlar aholini barcha qatlamlari: bolalar, yoshlar, mahalliy ayollar, olimlar, mutaxassislarni axborotga bo`lgan talablarini qondirishda, ularni madaniy darajasini oshirishda, kitob o`qishning o`rnini belgilashga qaratilgan edi.
Kutubxonashunoslikda yangi bo`linma – “kutubxonachilik sotsiologiyasi” tashkil topdi. Kutubxonalar ishini faoliyatini sotsiologik tahlil qilish, kitobxon qiziqishlari va talablarini o`rganish va uni rolini belgilash imkonini beradi.
SOTSIOLOGIYA
Iqtisodiyot
XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab kutubxonashunoslik va iqtisodiyot fanlari o`rtasida aloqalar paydo bo`la boshladi. Kutubxonashunoslik ishi iqtisodiyoti muammolari shakllana boshlandi.
“kutubxona marketing” tushunchasini bildiruvchi tadqiqot yo`nalishi paydo bo`ldi, kutubxonachilik xizmat ko`rsatishda pulli va bepul xizmat ko`rsatish masalalari hal bo`ldi.
Bozor iqtisodiyoti munosabatlariga o`tilishi natijasida kutubxona marketing sohasidagi tadqiqotlar faollashdi. Axborot xizmatini oddiy Tovar, mahsulot sifatida qarashga e`tibor ko`proq qaratila boshlandi.
pedagogika
Kutubxonashunoslik fanida barcha davrlarda pedagogic yo`nalish kuchli bo`lgan. Kitobxonni axborotga bo`lgan talabini qondirishda individual yondashish tamoyillari, kitobxonlarni tabaqalashtirish tamoyillari,uzluksiz va mustaqil ta`lim va pedagogic yo`nalishga egadir.
Kutubxonashunoslikning pedagogic bilmlar bilan birlashib ketishining muhim natijasi sifatida kutubxonashunoslikda, kitobxonlar bilan kutubxona-bibliografik va axborot ishlari asoslarini o`rganuvchi mustaqil bo`linma “kutubxonachilik pedagogikasi” paydo bo`ldi
Psixalogiya fani kutubxonashunoslikni, kutubxonachilik ishidagi eng muhim elementlar bo`lgan kitobxon va kutubxonachi haqidagi nazariy qarashlar bilan boyitadi. Shuningdek u kutubxonachilik xizmatining barcha jarayonlarini psixalogik asoslaydi.
Kutubxonashunoslik uchun umumiy psixalogiya, yosh psixalogiyasi, pedagogic psixalogiya, mehnat psixalogiyasi bilan o`zaro katta ahamiyat kasb etadi. “kutubxonachilik psixalogiyasi” bo`linmasi tashkil etilgan bo`lib, uning vazifasi kutubxonachilik ishining psixalogik asoslarini o`rganadi.
Zamonaviy kutubxonashunos – tadqiqotchi va kutubxonachi – amaliyotchi zarur matematik fikrlash ko`nikmalariga ega bo`lishi kerak. Shu bilan birga kutubxonashunoslikni matematikabilan o`zaro aloqadorligi ma`lum bir chegaralanishga egadir.
1-dan faqat amaliy matematika qo`llaniladi, butun matematika emas. 2-dan kutubxonachilik ishining barcha hodisalari, jarayonlari va obyektlarini matematika vositalari yordamida yoritib bo`lmaydi. 3-dan kutubxonashunoslik ijtimoiy gumanitar fan bo`lib, matematik usullar mihim ro`l o`ynaydi, lekin asosiy emas.