2-rasm. “Lecture+Practice+Experiment” nostandart dars turining tashkiliy qismlari “Kimyoviy kinetika” mavzusi uchun nostandart dars “Lecture+Practice+Experiment” mashg‘uloti tuzilmasini ko‘rib chiqaylik:
1-qism“Lecture” – da kimyoviy reaksiya tezligi, reaksiya tezligiga va kimyoviy muvozanatga ta’sir etuvchi omillar, massalar ta’siri qonuni, detonatsiya va kimyoviy moddalarning detonatsiya tezligi xususida nazariy ma’lumotlar beriladi. Mavzuning asosiy kimyoviy qonunlari sifatida Le-Shatelye prinsipi, Vant Goff qoidasi, Arrenius formulasi, Bolsman nazariyasi, kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar kabilar o‘rgatiladi.
2-qism “Practice” –da kursantlar sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan turli favqulotda vaziyatlarda o‘z qo‘llari bilan dushmanni zararsizlantirish va yakson qilish maqsadida, portlash va kuchli detonatsiya xossasini namoyon qiluvchi moddalar (masalan Pb(N3)2)ni tayyorlashni o‘rganishlari lozim(3-rasm).
Detonatsiya - fransuzcha detoner – “portlash”, lotincha detonare – “chaqiriq” so‘zlaridan olingan, yonish rejimi, zarba to‘lqini modda bo‘ylab tarqalib, kimyoviy yonish reaksiyasidir. Amaliy qismni bajarish uchun kerakli jihozlar tayyorlab olinadi, laboratoriya qurilmasi yig‘iladi va jarayon yo‘riqnoma va professor-o‘qituvchi nazorati ostida amalga oshiriladi.
150 ml distirillangan suv va 5 gr NaN3 aralashtirib ritma hosil qilinadi
200 ml distirillangan suv, 0,7 gr PVA, 1,5 ml 0,35 % li NaOH eritmasi va 14 gr qo‘rg‘oshin nitrat eritmasi
65 gradus haroratli elektr isitgichga o‘rnatilib magnitli atalashtirgich yordamida aralashtiriladi