Lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tayanch so‘z va iboralar:
gomeostaz, sanoat zaharlari, patofiziologik, patokimyoviy, biologik, toksikogen, samotogen, kansyerogen. 17 3. ZAHARLARNING INSON ORGANIZMIGA TA’SIRI 3.1. Retseptorlar nazariyasi haqida tasavvur Zaharlarning ta’siri uni organizmdagi konsentratsiyasi bilan aniqlanadi. Uning toksik ta’siri zaharning kirishi, taqsimlashi, chiqarishi, organizmda o‘zgarishi natijasida hosil bo‘lgan zaharning organizmdagi konsentratsiyasi bilan aniqlanadi. Ko‘pgina sanoat zaharlari uchun toksik ta’sir begona moddalarni retseptorga adsorsiyadan so‘ng hosil bo‘ladi va retseptorda zahar qolguncha davom etadi. Retseptorlar nazariyasi zaharni biologik substrat bilan o‘zaro ta’sirini murakkab mexanizmi to‘g‘risida tasavvur qilishga imkon yaratadi. Bunda retseptor zahar tegadigan joy bo‘ladi. Bir necha moddalarning harakat mexanizmi tekshirilganda, Shuni ko‘rsatdiki, kimyoviy moddalar va ularga mos bo‘lgan maxsus retseptorlar o‘rtasida fizik- kimyoviy reaksiyalar yuzaga keladi. Retseptor – bu tirik organizmga zaharning ta’siri yo‘naltirilgan ma’lum bir qismidir. Zararli modda va retseptor o‘rtasida bog‘lanish yuzaga keladi. Bu «zahar- retseptor» kompleksining hosil bo‘lishiga olib keladi. Fyermentlar, aminokislotalar, nuklein kislotalar, garmonlar va boshqalar retseptor bo‘lishi mumkin. Har qanday modda biologik ta’sir o‘tkazishi uchun quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak: 1. Retseptorga yaqinlik. 2. Shaxsiy kimyoviy faollik. Retseptorga yaqinlik moddaning retseptor bilan «zahar-retseptor» kompleks bog‘lanishining mustahkamlash darajasi deb tushuniladi va «zahar–retseptor» kompleksining dissotsiatsiyasi tezligiga teskari bo‘lgan kattalik bilan o‘lchanadi: Yüklə 1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|