Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov
Bank muassasalarining soliqlar va boshqa majburiy
Yüklə 8,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4. Bank muassasalarining soliqlar va boshqa majburiy
to‘lovlarni o‘tkazishga doir majburiyatlari Soliq majburiyatini bajarish muddatlari o‘zgargan taqdirda va Soliq kodeksida nazarda tutilgan boshqa hollarda soliqni to‘lash majburiyati bank kafolati bilan ta’minlanishi mumkin. Agar soliq to‘lovchi to‘lanishi lozim bo‘lgan soliq summalarini va tegishli penyalarni belgilangan muddatda to‘lamasa, bank kafolati tufayli bank (kafolat beruvchi) soliq organlari oldida soliq to‘lovchining soliqni to‘lash bo‘yicha majburiyatini to‘liq hajmda bajarish majburiyatini o‘z zimmasiga oladi. Bank kafolati quyidagi talablarga javob berishi kerak: 1) kafolat qaytarib olinmaydigan va boshqa shaxsga o‘tkazilmaydigan bo‘lishi kerak; 459 2) kafolatda soliq organi tomonidan kafolat beruvchiga ushbu moddada nazarda tutilmagan hujjatlarni taqdim etishga doir ko‘rsatma bo‘lishi mumkin emas; 3) amal qilish muddati, agar soliq kodeksda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchi tomonidan bank kafolati bilan ta’minlangan soliq to‘lash majburiyatini bajarishning belgilangan muddati o‘tadigan kundan e’tiboran kamida olti oydan keyin tugashi kerak; 4) qaysi summaga berilgan bo‘lsa, o‘sha summa kafolat beruv- chi tomonidan soliq to‘lovchining soliqni va tegishli penyalarni to‘lash bo‘yicha majburiyati, agar soliq kodeksda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, to‘liq hajmda bajarilishini ta’minlashi kerak; 5) kafolat beruvchi tomonidan ushbu bank kafolati bo‘yicha pul summasini to‘lash to‘g‘risidagi talabnoma belgilangan muddatda bajarilmagan taqdirda, soliq organi tomonidan to‘lash majburiyati bank kafolati bilan ta’minlangan summalarni kafolat beruvchidan undirish choralari qo‘llanilishini nazarda tutishi kerak. Kafolat beruvchidan undirish, agar soliq organining mazkur talabnomasi kafolat beruvchiga bank kafolatining amal qilish muddati tugagunga qadar yuborilgan bo‘lsa, soliq kodeksning 121 va 123-moddalarida nazarda tutilgan tartibda hamda muddatlarda amalga oshiriladi. Soliq to‘lovchi tomonidan soliqni to‘lash bo‘yicha majbu- riyatning bajarilishi bank kafolati bilan ta’minlangan soliq belgilan- gan muddatda to‘lanmagan yoki to‘liq to‘lanmagan taqdirda, soliq organi soliqni to‘lash to‘g‘risidagi talabnomani bajarish muddati tugagan kundan e’tiboran besh kun ichida kafolat beruvchiga bank kafolati bo‘yicha pul summasini to‘lash haqida talabnoma yuboradi. Bank kafolati bo‘yicha majburiyat kafolat beruvchi tomonidan u bank kafolati bo‘yicha pul summasini to‘lash to‘g‘risida talabnoma olgan kundan e’tiboran besh kun ichida bajarilishi lozim. Kafolat beruvchi soliq organiga bank kafolati bo‘yicha pul summasini to‘lash to‘g‘risidagi talabnomani qanoatlantirishni rad etishga haqli emas (bundan bank kafolati berilgan muddat tugaga- nidan keyin kafolat beruvchiga talabnoma taqdim etilgan hollar mustasno). 460 Ushbu moddada nazarda tutilgan qoidalar penyalar va jari- malarni to‘lash bo‘yicha majburiyatning bajarilishini ta’minlovchi bank kafolatlariga nisbatan ham qo‘llaniladi. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan belgilanadigan tartibda va shartlarda O‘zbekiston Respublikasining yuridik shaxsi yoki chet el yuridik shaxsi tomonidan soliqni to‘lash majburiyati xalqaro reyting agentliklarining yuqori reytingiga ega bo‘lgan chet el bankining bank kafolati bilan ta’minlanishi mumkin. Chet el bankining bunday kafolati ushbu modda uchinchi qismining 1- 4-bandlarida nazarda tutilgan talablarga mos bo‘lishi kerak. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror soliq organining rahbari (rahbar o‘rinbosari) tomonidan o‘n kundan ko‘p bo‘lmagan muddatga qabul qilinishi mumkin. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni o‘n kundan ko‘p muddatga to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror soliq organining iltimosnomasiga asosan sud tomonidan qabul qilinishi mumkin. Bunda soliq to‘lovchining (soliq agentining) bank hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalari sud tomonidan qaror qabul qilingunga qadar to‘xtatib turiladi. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risida qaror elektron shaklda soliq organi tomonidan bankka yuboriladi. Bir vaqtning o‘zida soliq organi tomonidan soliq to‘lovchining shaxsiy kabinetiga uning bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalar to‘xtatib turilishi to‘g‘risida xabarnoma buning sabablarini ko‘rsatgan holda yuboriladi. Yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarning bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish soliq organi tomonidan mazkur soliq to‘lovchilarning (soliq agentlarining) soliq majburiyatlari bajarilishini ta’minlash uchun quyidagi hollarda qo‘llanilishi mumkin: 1) ushbu soliq to‘lovchi (soliq agenti) tomonidan soliq organiga moliyaviy va (yoki) soliq hisoboti bunday hisobotni taqdim etishning belgilangan muddati tugaganidan keyin o‘n kun ichida taqdim etilmaganda; 461 2) soliq to‘lovchi (soliq agenti) tomonidan soliq organining kameral soliq tekshiruvi natijalari bo‘yicha talabnomasiga tushuntirishlar va (yoki) tuzatishlar belgilangan muddatda taqdim etilmaganda, shuningdek, soliq to‘lovchi tomonidan soliq organi talab qilgan hujjatlar taqdim etilmaganda; 3) soliq tekshiruvini o‘tkazayotgan soliq organlarining mansabdor shaxslarini ko‘rsatilgan hududga yoki binoga (bundan turar joylar mustasno) kirishiga to‘sqinlik qilishda. Soliq organi mansabdor shaxsining kirishiga to‘sqinlik qilinishi uning o‘zi va tekshirilayotgan shaxs tomonidan imzolanadigan dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi. Bunday dalolatnoma asosida soliq organi bankdagi hisobvaraqlar bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turadi; 4) soliq to‘lovchining (soliq agentining) o‘zi ko‘rsatgan manzilda yo‘qligida. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraq bo‘yicha operatsiyalarning to‘xtatib turilishi banklar tomonidan soliq to‘lovchining (soliq agentining) barcha hisobvaraqlari bo‘yicha barcha chiqim operatsiyalari to‘xtatib turilishini anglatadi. Soliq to‘lovchilarning konsolidatsiyalashgan guruhining mas’ul ishtirokchisi tomonidan soliq hisoboti bunday hisobotni taqdim etishning belgilangan muddati o‘tgach o‘n kun ichida taqdim etilmagan taqdirda, bankdagi hisobvaraqlar bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror mas’ul ishtirokchining yoki ushbu konsolidatsiyalashgan guruh barcha ishtirokchilarining operatsiya- lariga nisbatan soliq organi rahbari (uning o‘rinbosari) tomonidan qabul qilinishi mumkin. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraq bo‘yicha operatsiyalarning to‘xtatib turilishi fuqarolik qonun hujjat- lariga muvofiq birinchi navbatda ko‘rsatilgan to‘lovlarga, shuning- dek qonun hujjatlariga muvofiq undiruvga yo‘l qo‘yilmaydigan banklardagi hisobvaraqlarga tatbiq etilmaydi. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) banklardagi hisobva- raqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror quyidagilar asosida qaror qabul qilingan taqdirda bekor qilinadi: 1) Soliq kodeksning 111-moddasi uchinchi qismi 1-bandi asosida – soliq to‘lovchi (soliq agenti) tomonidan moliyaviy va 462 (yoki) soliq hisoboti taqdim etilgan kundan keyin bir kundan kechirtirmasdan; 2) Soliq kodeksning 111-moddasi uchinchi qismi 2-bandi asosida – soliq organining talabiga javoban hujjatlar, tushuntirishlar va (yoki) tuzatishlar taqdim etilgan kuni; 3) Soliq kodeksning 111-moddasi uchinchi qismi 3-bandi asosida – soliq organining tekshiruv o‘tkazayotgan mansabdor shaxslariga kirish huquqi berilgan kundan keyin bir kundan kechiktirmay; 4) Soliq kodeksning 111-moddasi uchinchi qismi 4-bandi asosida – soliq to‘lovchining (soliq agentining) u ma’lum qilgan manzilida yo‘qligining asosliligi soliq organi tomonidan e’tirof etilgan kundan keyin bir kundan kechiktirmay. Soliq to‘lovchi (soliq agenti) boshqa soliq organida hisobga qo‘yilganda, agar hisobda turish joyi o‘zgarganligi haqidagi ma’lumotlar oldingi hisobda turish joyidagi soliq organiga ma’lum bo‘lmasa, shuningdek, texnik xatolar yuz berganda va boshqa shu kabi hollarda soliq to‘lovchining hisobga olingan joyda yo‘qligi asosli deb e’tirof etilishi mumkin. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) uning filiali yoki alohida bo‘linmasi hisobda turgan joyda yoxud soliq solish obyekti hisoblangan mulki joylashgan yerda yo‘qligi, xususan filial yoki alohida bo‘linma tugatilgan yoki ko‘rsatilgan mulk realizatsiya qilingan taqdirda asosli deb e’tirof etilishi mumkin. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turishni bekor qilish to‘g‘risidagi qaror bankka elektron shaklda bunday qaror qabul qilingan kundan keyingi kundan kechiktirmay yuboriladi. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish va to‘xtatib turishni bekor qilish to‘g‘risidagi soliq organining qarorlarini bankka elektron shaklda yubo- rish tartibini O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi bilan kelishilgan holda belgilaydi. Soliq organi tomonidan soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qarorni bekor qilish muddati yoki bunday qarorni bankka yuborish muddati buzilgan taqdirda to‘xtatib turish rejimi 463 amal qilgan pul mablag‘lari summasiga foizlar hisoblanadi, bu foizlar soliq organi tomonidan soliq to‘lovchiga (soliq agentiga) muddat buzilgan har bir kalendar kun uchun to‘lanishi lozim. Agar soliq organi soliq to‘lovchining (soliq agentining) hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risida noqonuniy qaror chiqargan bo‘lsa, to‘xtatib turish rejimi amal qilgan pul mablag‘lari summasiga nisbatan bank soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qarorni olgan kundan e’tiboran to uni bekor qilish to‘g‘risidagi qarorni olgunga qadar har bir kalendar kun uchun ushbu soliq to‘lovchiga to‘lanishi lozim bo‘lgan foizlar hisoblanadi. Ushbu moddaning oltinchi va yettinchi qismlarida ko‘rsatilgan hollarda, foiz stavkasi soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalar noqonuniy to‘xtatib turilgan, soliq organi soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qarorni bekor qilish yoki soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turishni bekor qilish to‘g‘risidagi qarorni bankka yuborish muddatini buzgan kunlarda amal qilgan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining qayta moliyalashtirish stavkasiga teng etib qabul qilinadi. Soliq organining soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qarori bank tomonidan so‘zsiz bajarilishi lozim. Soliq organining qaroriga ko‘ra hisobvaraqlar bo‘yicha operatsiyalar to‘xtatib turilishi oqibatida soliq to‘lovchi (soliq agenti) ko‘rgan zarar uchun bank javobgar bo‘lmaydi. Agar Soliq kodeksining 111-moddasi birinchi qismida bosh- qacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xta- tib turish bank soliq to‘lovchining bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risida soliq organining qarorini olgan kundan e’tiboran, to soliq organining ushbu to‘xtatib turishni bekor qilish to‘g‘risidagi qarori olinadigan kunga qadar amal qiladi. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror bankka elektron 464 shaklda yuborilganda, bank tomonidan ushbu qaror olingan sana va vaqtni belgilash tartibi O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan kelishilgan holda belgilanadi. Agar soliq to‘lovchining (soliq agentining) hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror qabul qilinganidan so‘ng soliq to‘lovchining (soliq agentining) nomi va (yoki) uning soliq organining ushbu qaroriga muvofiq operatsiyalar to‘xtatib turilgan bankdagi hisobvarag‘i rekvizitlari o‘zgarsa, mazkur qaror bank tomonidan o‘z nomini o‘zgartirgan soliq to‘lovchiga (soliq agentiga) va rekvizitlari o‘zgartirilgan hisobvaraqqa nisbatan ijro etilishi shart. Soliq to‘lovchining (soliq agentining) bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risida soliq organi yoki sudning qarorini olganidan keyin banklar ushbu soliq to‘lovchiga (soliq agentiga) yangi hisobvaraqlar, omonatlar va depozitlar ochishga haqli emas, bundan qonun hujjatlariga muvofiq undiruv yo‘l qo‘yilmaydigan hisobvaraqlar mustasno. Yüklə 8,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|