Lipidlarning biologik ahamiyati



Yüklə 0,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/4
tarix02.01.2022
ölçüsü0,54 Mb.
#42306
növüReferat
1   2   3   4
lipidlarning biologik ahamiyati

My ml ar 

Lipidlarning  bu  gruppasi  yog’lar  tarkibida  glitserin  o’rniga  uzun  zanjirli 

spirt  tutishi  bilan  farqlanadi.  Mumlar  tarkibida:  tsetil  (C

16

N

33



ON),  tseril 

(S

26



N

53

ON) va miritsil (S



30 

N

61



 ON) spirtlarini tutadilar. 

Masalan, asalari mumining asosiy massasi palmitin kislotaning miritsil spirti 

bilan  hosil  qilgan  murakkab  efiri:  SNz(SN

2

)



14

SOON (CH


2

)

29



SN

3

. O’simlik novdasi, 



yaprog’i, gulbarglari, meva po’stini moylab turadigan mum uzun zanjirli birlamchi 

hamda  ikkilamchi  spirtlar,  ketonlar,  parafin  uglevodorodlar  bilan  birga 

uchraydigan erkin  yoki efir shaklida bog’langan uchun zanjirli yog’

 

kislotalardan 



iborat.  Hayvon  opganizmida,  baliqlar  lipidida  yuqori  molekulyar  spirtlarning 

yog’ kislotalar bilan hosil qilgan murakkab efirlari uchraydi.  Bular qatoriga qon 

plazmasida va to’qimalarida uchraydigan ko’p xalqali spirt —xolesterinning yog’ 

kislotalar  bilan  bo’lgan  efiri  ham  kiradi.  Mumlar  sanoatda  turli  surtma  dorilar, 

pomadalar, shamlar tayyorlash va yaltiratuvchi moddalar sifatida ishlatiladi. 




12 

 

   



 

 

 



Xulosa  

O’simlik  va  hayvon  to’qimalarining  tarkibida  oqsil  va  uglevodlar  bilan  bir 

katorda yog’lar va yog’simon moddalar uchraydi. 

Hujayra va to’qimalarda yog’lar 2 —xil holatda to’planadilar: protoplazmatik 

yog’lar  bo’lib  hujayra  strukturasini  shakllantirishda  ishtirok  etadi.    Ikkinchi  xil 

yog’lar  esa  zapas  yoki  rezerv  yog’lar  deb  atalab  yog’

 

depolari  va  parenximali 



a’zolarda  to’planadi  (buyrak,  yurak,  jigar,  qorin  bo’shlig’i  teri  ostida).  Bular 

ovqatlanish  yoshga  va  fiziologik  holatga  qarab  miqdori  o’zgarib  turadi.  Rezerv 

yog’lar ishlatilib turadi. 

Ba‘zi  bir  lipidlar-  yoglar,  fosfolipidlar-  murakkab    efirlardir.  Ishkor  bilan 

gidrolizlanganda  (sovunlanish  reaktsiyasi)uzgaradi,oshkalaribulsa  uzgarmaydi. 

Shunga  asoslanib  lipidlar  ikki  fraktsiyaga  bulinadi:  sovunlanadigan  va 

sovunlanmaydigan. 

  Yoglar  juda  kup  tarkalgan  moddalarga  kiradi.  Odam  organizmining  deyarli 

50%  ni  yoglar  tashkil  kiladi.  Xayvonot  organizmida  extiyot  va  jamgarma  va 

protoplazmatik  yoglar  buladi.  Extiyot  yoglar  teri  osti  yog  kletchatkalarida  va 

“salnik”  larda  tomchi  xosil  kilib  protoplazma  tarkibiga  kiradi.  Extiyot  yog 

organizmida  vakt-vakti  bilan  kerak  bulganda  ishlatiladigan  energetik  rezerv 

hisoblanadi. 

Protoplazmatik 

yog 

bulsa 


protoplazmaning 

strukturaviy 

komponentidir.  Usimliklarda,  yoglilardan  tashkari,  yoglilarga  nisbatan  kam 

uchraydi. 




13 

 

   



 

 

 



Adabiyotlar  

 

1. 



Qosimov A. va boshqalar. Bioximiya. Toshkent. «O’qituvchi», 1988. 

2. 


A.Q.Qosimov,  Q.Q.Qo’chqorov,  D.X.Muborakova.  Bioximiyadan 

amaliy mashg’ulotlar. “O’qituvchi”, 1987. 

3. 

R.Abdullaev  va  boshqalar.  O’simliklar  bioximiyasidan  amaliy 



mashg’ulotlar. “O’qituvchi”, 1994. 

4. 


R.F.Sultonov, 

N.M.Xolmuhamedova. 

Bioximiyadan 

amaliy 


mashg’ulotlar. Toshkent. Abu Ali ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti. 1995. 

 

 



 

Yüklə 0,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin