 
Şəkil 2 Şəkil 3
Yerin maqnit sahəsi induksiyasının üfüqi toplananının
təyini üçün tangens-qalvanometr deyilən cihazdan istifadə edilir
(Şəkil 2). Tangens-qalvanometr n sayda çevrəvi cərəyanlı sarğıdan və onun mərkəzində yerləşmiş G - kompasından ibarətdir. Kompasın şaquli ox ətrafında fırlana bilən maqnit əqrəbi ancaq Yerin maqnit induksiyasının üfüqi toplananın təsiri ilə meyl edərək dönür.
Sarğıdan cərəyan keçmədiyi halda maqnit əqrəbi Yerin
maqnit meridianı olan MM istiqamətində yönəlir (Şəkil 3). Bu zaman tangens-qalvanometrin sarğılar müstəvisini şaquli ox ətrafında elə döndərmək lazımdır ki, bu müstəvi Yerin maqnit meridian müstəvisi ilə üst-üstə düşmüş olsun. Sarğıdan cərəyan keçdiyi halda isə maqnit əqrəbi də müəyyən  bucağı qədər dönmüş olacaqdır (Şəkil 3). Bu ona görə baş verir ki, ona maqnit əqrəbinə Yerin maqnit sahəsi  ilə yanaşı çevrəvi cərəyanın mərkəzində cərəyanın yaratdığı maqnit sahəsi B0 də təsir edir. Bio-Savar-Laplas qanunundan istifadə edərək çevrəvi cərəyanın mərkəzində maqnit induksiyasının qiymətinin
Dostları ilə paylaş: |
