M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»
Yüklə 420,42 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
İran
Türkiyə Rusiya Federasiyası İxrac İdxal Saldo İxrac İdxal Saldo İxrac - 189071,7 min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisb ətən 24,98%) - 48643,8 min ABŞ dolları (ümumi idxala nisb ətən 6,34%) - 141086,1 min ABŞ dolları - 169685,6 min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisb ətən 22,44%) - 127553,9 min ABŞ dolları (ümumi idxala nisb ətən 16,62%) - 42607,5 min ABŞ dolları - 41018,8 min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisb ətən 5,42%) 1 3 9 idxal Saldo - 177342,0 min ABŞ dolları (ümumi idxala nisb ətən 23,11 %) - (- 136122,0) min ABŞ dolları Xarici ticar ət əlaqələrində xüsusi çəki nöqteyi-nəzərindən sonrakı yerləri Ukrayna (ixracda 4,22%, idxalda 11,16%), Gürcüstan (16,09%, 4,53%), BƏƏ (0,14%, 5,45%), Almaniya (0,79%, 5,06%), Qazaxıstan (1,19%, 3,62%), İtaliya (4.35%. 0,49%), Türkmənistan (1,08%, 3,30%) və Qonkonq (5,78%, 0,005%) tuturlar. 1997- ci il ərzində respublikaya 109871,6 min ABŞ dolları d əyərində mal idxal olmuşdur. Habel ə 1997-ci ildə respublikaya 32871,6 min ABŞ dolları məbləğində 29336,24 t humanitar yük daxil olmuşdur (humanitar yüklərin miqdarı və dəyəri üzrə göstəricilər təqribidir). Qeyd etm ək lazımdır ki, 1997-ci il ərzində xarici İqtisadi f əaliyyətlə 8521 hüquqi və fiziki şəxs məşğul olmuşdur. Bunlardan 4304- ü dövlət və özəl müəssisələr, 4217-si isə fiziki şəxslərdirlər. 1998- ci ild ə respublikanın və fiziki şəxsləri tərəfindən respublikadan k ənara gömrük nəzarətindən keçirilərək 593358,8 min ABŞ dolları dəyərində mal çıxarılmış, respublikaya is ə 1234598,5 min ABŞ dolları dəyərində mal g ətirilmişdir. 1998- cl il ərzində ixrac 1997-ci ilə nisbətən 23,65% azalmış, idxal isə 22,38% artmışdır. 1998- ci il ərzində ixrac-idxal əməliyyatlarının aylar üzrə h əcminin hədd dəyişkənliyi aşağıdakı kimi olmuşdur: 140 - ixrac əməliyyatlarının yüksək həddi dekabrda (98080,9 min ABŞ dolları), aşağı həddi isə fevralda (28958,9 min ABŞ dolları) olmuşdur. İdxal əməliyyatlarının yüksək həddi iyulda (140524,9 min ABŞ dolları), aşağı həddi isə fevralda (71628,4 min ABŞ dolları) olmuşdur. - 1998-ci il ə ərzində ixrac əməliyyatlarının həcmi idxaldan 641148,2 min ABŞ dolları az olmuşdur. İdxal-ixrac əməliyyatlarının sövdələşmə növləri üzrə t əhlili göstərir ki. 1998-ci il ərzində 21, 41, 51, 79 və 96 koduna malik sövdələşmə xüsusiyyətlərinin növləri üstünlük verilmişdir. Sövdələşmənin kodu və adı İracda: İdxalda: 21 (s ərbəst dönərli valyuta) -60,59% - 55,20% 51 (barter birbaşa mal mübadiləsi) -12,50% -4,79% 79 (istehsalat kooperasiyası) -15,45% - 5,48% 41 (qapalı dövriyyəli valyuta) -3,84% - 7,46% 96 (komisyon əsasında göndəriş) -1,19% - 3,27% Qalan sövdələşmə növləri üzrə isə - ixracda 6,43% və idxalda 23,80% t əşkil edirlər. Sövdələşmə növlərinin təhlili göstərir ki, 1997-ci illə müqayisədə ixrac və idxal əməliyyatlarında sərbəst dövriyyədə olan valyutaya (21) daha çox üstünlük verilmiş, istehsalat kooperasiyası əsasında (79) və komisyon əsasında göndərişin (96) xüsusi çəkiləri artmış, qapalı dövriyyəli valyutanın (41) xüsusi çəkisi İsə aşağı düşmüşdür. 1 41 Barter əməliyyatları üzrə təhlili göstərir ki, 1998-ci il ərzində ixrac idxaldan 14988,4 min ABŞ dolları çox olmuşdur. 1998- ci ild ə ixracda orta aylıq artım 326,5 min ABŞ dolları, idxalda is ə 863,2 min ABŞ dolları təşkil etmişdir. Uzaq xarici ölkələr üzrə ixracda barter əməliyyatları 16939,3 min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisbətən 2,85%), idxalda is ə 4071,5 mln ABŞ dolları (ümumi idxala nisbətən 0,33%) t əşkil etmişdir. MDB dövlətləri üzrə ixracda barter əməliyyatları 57211,9 min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisbətən 9,64%), idxalda is ə 55091,1 min ABŞ dolları (ümumi idxala nisb ətən 4,46%) olmuşdur. Bu dövrdə idxal və ixracın strukturunda gömrük n əzarətindən keçmiş əsas əmtəələrin miqdarı (%-lə) aşağıdakı kimi olmuşdur; □ İdxalda: ərzaq məhsulları 13,95%; xalq istehlakı malları 1,05%; maşın və elektrik aparatları, avadanlıqlar, elektrotexniki vasit ələr və onların ehtiyat hissələri 34,97%; n əqliyyat vasitələri və onların hissələri 7,86%; qara metallar və onlardan hazırlanmış məmulatlar 12,97%, mebel 1,79%, meşə materialları 2,53%, toxum 0,03%, gübrə 0,56% təşkil edir. Qalan əmtəələrin payına 24,50% düşür. □ İxracda: xam neft 25,12%, neft məhsulları 40,64%, qara metallar v ə onlardan hazırlanan məmulatlar 1,16%, spirtli və spirtsiz içkilər 2,09%, kimya sənayesi məhsulları 2,04%, kondisionerl ər 0,34%, pambıq 3,10%, tütün 1,85%, əlvan metallar 1,29%, çay 0,59% təşkil edir. Qalan əmtəələrin payına is ə 21,78% düşür. İdxalın strukturunda əsas yer tutan ərzaq məhsullarının miqdarı və dəyəri aşağıdakı kimidir: 142 |