M. H. Ahmedov, M. R. Shermatov

 

 

 

Qora jarqaldirg‘och – Apus apus L. 

Uzunqanotlar  turkumi,  jarqaldirg„ochlar 

oilasiga  kiradi.  O„zbekistonga  kelib  ketuvchi 

qushlardan hisoblanadi. Qishlash uchun Afrika, 

Osiyoning Janubiga, Avstraliyaga uchib ketadi. 

bular  tez  va  chaqqon  uchadigan  kunduzgi 

qushlar.  Yerda  yurolmaydi,  yerdan  qiyinchilik 

bilan havoga ko„tariladi. Bu qaldirg„ochlar tog„ 

va  pasttekisliklardagi  jarliklarda  yashaydi. 

Keyingi  yillarda  qishloq  va  shahardagi  har  xil 

minoralar va ko„p qavatli binolarni karnizlarida 

yashashga  moslashayotgan,  shahar  sharoitiga 

moslashib  borayotgan  qushlarga  misol  bo„ladi.  Farg„ona  shahriga  mart  oyining 

oxiri,  aprelning  boshlarida  bir  necha  o„nlab  hatto  yuzlab  galalar  hosil  qilib  kela 

boshlaydi.  O„zlarining  juftini  topib  ko„p  qavatli  uy  karnizlariga  patlar,  poxol, 

paxta,  qillardan  sulaklari  yordamida  yopishtirib  uyalar  quradi.  Bu  qaldirg„ochlar 

uyalari  atrofida  narsalarga  qo„nib  o„tira  olmaydi.  Uchib  kelib 

to„g„ri  uyalariga  qo„nadi  va  uyalaridan  havoga  ko„tariladi. 

Urg„ochilar 3-4 dona tuxum qo„yadi, urg„ochisi 18 kun tuxum 

bosadi,  bu  davrda  erkaklari  urg„ochilarini  boqadi.  Jish  bola 

ochuvchi qushlardan, bolalarini 40 kun davomida uchib yurgan 

pashsha,  chivin  kabi  hasharotlar  bilan  boqib  uchirma  qiladi. 

Shundan keyin katta - katta galalar hosil qilib ucha boshlaydi. 

Minglab  galalar  hosil  qilib,  avgustning  ikkinchi  yarmidan 

boshlab  uchib  keta  boshlaydi.  Qora  jarqaldirg„och  havoda 

pashsha,  chivin  kabi  zararli  hasharotlar  bilan  ovqatlanib, 

insonlarga katta foyda keltiradi. 

 

---

 

23