M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli
, Transport masalasi va uni yechish tartibi
|
|
6.3, Transport masalasi va uni yechish tartibi
95 Bular tegishli tem ir yo‘l tarifining o ‘sishiga to ‘sqinlik ko'rsat- moqda. Turii yig‘im larning ta rif m e’yorlarining darajasini oqilona tartibga solish yo‘li bilan, shuningdek yuklarni tashish bilan bogliq ravishda q o 'sh im c h a x izm atlarg a talab larn i rag ‘b a tla n tirish mumkin. Masalan, nisbatan tem ir yoTlarda yuklarni qo ‘riqlash uchun ketadigan harbiylashgan b o ‘linm alarni qisqartirish yo‘li bilan yuklarni q o ‘riqlashning kafolatlangani xuddi bu xizmatga b o ig a n talabni oshirishi mumkin. Turii transportlardagi tariflar tizimi o ‘zining xususiyatlariga egadir. Ularni qisqacha tavsiflashga o ‘taylik: Tem ir yo‘l transportida yuklarni tashish qiymatini aniqlash uchun umumiy, mutlaq, imtiyozli va mahalliy tariflar qo‘llaniladi. Um um iy tariflar bular asosiy tarif turlari hisoblanadi. Ulam ing yordamida yuklarning asosiy qismini tashish qiymati aniqianadi. M utlaq tariflar deb, asosiy tarifga nisbatan maxsus ustam alar va ch eg irm alar bilan o ‘zg artirish lar belgilanadi. Bu tariflar oshirilgan yoki kamaytirilgan bo‘1 ishi mumkin. Ular, odatda, aniq yuklarga oid qo'llaniladi. M utlaq tariflar sanoatning joylashtirilishiga ta ’sir ko‘rsatadi, chunki ular yordamida ayrim xomashyo turlarini tashishni tartibga solish m um kin, masalan, ko‘mir, kvarsit, ruda va h.k. Mutlaq tarif yordam ida yilning turii davrlarida yuk tashish qiym atini oshirish yoki tu sh irish bilan, te m ir y o ‘llardagi yuk tashish darajasining notekisliklarining bir m arom da boMishiga erishish mumkin. Ana shu maqsadlar uchun q at’iy yo‘nalishlar bo £yicha bo ‘sh vagonlar va konteynerlam ing harakati bilan yuk tashish tariflarini kamaytirish yo‘li bilan ham erishish mumkin. Im tiyozli tariflar m a ’lum m aqsadlardagi yuklarni tashish uchun, shuningdek, tem ir yo‘llarning o ‘zi uchun qo'llaniladi. Mahalliy tariflam i ayrim tem ir yo‘l boshliqlari belgilaydilar. Bu tariflar yuklarni tashish miqdorlarini o ‘z ichiga olgan bo ‘lib, turii yig‘imlardan iborat ham da ular ushbu tem ir yo‘l doirasida harakatda bo‘ladi. 96 Tashish haqidan tashqari tem ir y o lla r yuklarni qabul qilib oluvchilar va qo'shim cha ravishda ko‘rsatilgan xizmatlar hamda yuklarni tashish bilan b o g liq b o ig a n y ig im larn i oladilar. Bu yi'imlar tem ir y o lla r tom onidan quyidagi jarayonlar uchun olinadi: yuklarni saqlash, tortish yoki yukning og‘irligini hisobga olish, vagonlarni yuklash uchun qo‘yish yoki olib ketish, ularni har xil kemiruvchi hayvonlarga qarshi dorilash, yuklarni kuzatib borish, yuklash-tushirish ishlari, shuningdek, boshqa jarayonlar uchun olinadi. Yuklarni tem ir yoMlarda tashishdagi to ‘lov miqdorlariga bogliq boladigan asosiy omillarni sanab o ‘taylik: Yüklə Dostları ilə paylaş:
|