M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

81

---

Mahsulotga va zarur tashkil etuvchilarga boHgan
netto ehtiyojni aniqlash
5.2-jadval
Ko‘rsatkichlar
Davrlar bo‘yicha ko‘rsatkichkr
Jami
1
2
3
4
5
6
1 -davr:
Ehtiyoj brutto, mahsulot D.
120
220
120
180
200
240
1080
Ombor zaxirasi — 400.
Ehtiyoj netto, mahsulot D.
Ehtiyoj brutto, detal 
I 
(D
mahsulotda ikki marta
ishlatiladi, bir davrda oshib
turadi).
Ombor zaxirasi, 200.
Ehtiyoj netto, detal I.
- 1 2 -
0
- 2 2 0
120
- 1 2 0
- 6 0
60
360
- 8 0
- 2 8 0
180
V
/
400
400
220
/
/
480
480
240
/
- 4 0 0
680
1360
- 2 0 0
1100
2-davr:
Ehtiyoj brutto, mahsulot D.
Ombor zaxirasi, 280. Ehtiyoj
netto, m ahsulot D.
Rejalashtirilayotgan kelib
tushishlar
220
- 2 2 0
120
- 6 0
60
- 6 0
180
180
- 4 0
200
200
240
240
960
- 2 2 0
680
- 1 0 0
Ehtiyoj netto, m ahsulot
D.Ehtiyoj brutto, detal I.
Ko'zlangan zaxiralar (D
mahsulot uchun
buvurtmaga nisbatan
zaxiralash)
120
280 
k
80
^ 140k
400
^200
480к
^240
580
1160
200
Ombor zaxirasi, 200
Ehtiyoj netto, detal 1.
120
- 1 2 0
360
- 8 0
- 2 8 0
40(3
400
480
480
1360
- 2 0 0
1160
82

---

5.5. Ta’minot va ishlab chiqarish manbaiarini global
joylashtirish strategiyasi
Global logistika tushunchasi. 
Global logistika — bu xalqaro 
savdoda m ateriallar oqimini boshqarishning o ‘zaro bog'liq vazifalar 
majmuyi. Global logistika davlatlararo qollab -q u w atlan ad ig an
shartnom a, kelishuv, umumiy rejalar shaklida m ehnat taqsimoti, 
sherikchilik va kooperatsiyalashtirish asosida jahonning turli m am - 
lakatlarining biznes-tuzilrnalarini biriktiradigan turg'un rnakro- 
logistik tizim ini tashkil etish bo'yicha strategiya va taktikani ishlab 
chiqishni nazarda tutadi.
«Global logistika» atamasi jahon iqtisodiyotining rivojlanishga 
moyilligini aks ettiradi. Unga alohida m amlakat va hududlarda 
ixtisoslashtirilgan tadbirkorlik faoliyatidan o ‘ta tashkillashtirilgan 
jahon bozor xo'jaligi tom on harakatlanishi xos.
Global logistikaning asosiy vazifalari — m akrohududiy xo'jalik 
tuzilm alar darajasida m ateriallar oqimini shakllantirish, boshqarish 
va muvofiqlashtirish.
G loballashtirishning h a rak atla n tiru vch i ku ch lari.
Logistik 
m enejm ent sohasida uni zamonaviy globailashtirishda harakat­
lantiruvchi kuchlar quyidagilar:
• yangi bozorlarga chiqish, o 'z m am lakatlaridan tashqaridagi 
arzon xomashyo m anbalari va m ehnat resurslari hisobiga 
o'sishning yangi zaxiralarini izlash;
• global logistik tizim da integratsiyaning asosi b o ‘Igan keng 
xalqaro m ehnat taqsim oti va zamonaviy axborot-kom pyuter 
texnologiyalariga ega ko‘p sonli kompaniyalar tashkil etilishi 
h am d a rivojlangan global in frastru k tu rag a ega xalqaro 
logistik vositachilarning paydo bo'lishi (transport-ekspe- 
ditorlik kompaniyalari, ekspert operatsiyalarini boshqaruvchi 
kompaniyalar, tashqi savdo kompaniyalari);
• savdo va iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish yo'lida savdo, 
bojxona, transport va moliyaviy to ‘siqlarni olib tashlash 
uchun amalga oshirilayotgan ishlar. Bu am allar kapital, tovar 
va axborotlarning m ilhy chegaralardan o ‘tishini yengil- 
lashtiradi.
83

---

Shu bilan birga global logistikani rivojlantirish yo‘lida sabablari 
turlicha bo‘lgan to ‘siqlar ko‘p, shu jum ladan siyosiy tizimdagi 
farq, mamlakatlarning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish darajasi bir 
xil boMmagani. M asalan, bunday to‘siqlar YeS va sharqiy Yevropa 
mamlakatlari o'rtasida, YeS va Rossiya o ‘rtasida mavjud.
Bunda moliyaviy to ‘siqlar ham o ‘rin tutgan. Ular davlatning 
soliq, boj va savdo siyosati, kapital kiritilishidagi cheklovlar bilan 
bog'liq.